ΟΤΑΝ Ο ΜΠΑΓΑΣΑΣ ΘΥΜΑΤΑΙ
Μνήμες του ᾿40 - Αλέξανδρος Αλεξανδράκης
Μία επίσκεψη του Μπαγάσα στήν έκθεση των έργων του ζωγράφου του "ΟΧΙ" στο πολιτιστικό κέντρο του δήμου Αθηναίων "Μελίνα Μερκούρη" τον Οκτώβριο του 2008.
Για αυτούς που πολέμησαν στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας, για τους συγγενείς αυτών που άφησαν εκεί την τελευταία τους πνοή, και έμειναν σε πολλές περιπτώσεις άταφοι σε απάτητες χαράδρες και κορυφογραμμές, για αυτούς, ιδίως, που τραυματίστηκαν και έχασαν την αρτιμέλειά τους, εισπράττοντας μια σύνταξη ως «ανάπηρος πολέμου», αυτό που λυπεί και πονά περισσότερο, είναι το να ξεχνάμε εμείς οι απόλεμοι που ζούμε στην σημερινή Ελλάδα, το με πόση προθυμία ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της πατρίδας. Εφυγαν ενωμένοι, τραγουδώντας, χαιρετώντας από τα κατάμεστα βαγόνια τους δικούς τους, μάνες, αδέλφια, γυναίκες με μωρά στην αγκαλιά, περήφανοι που πήραν το όπλο για να κρατήσουν την Ελλάδα μακριά από κατακτητικές βλέψεις. Μικροί αριθμητικά αλλά με καρδιά λιονταριού, με πίστη στον Θεό και στο δικαίωμα της ελευθερίας, πέτυχαν το ακατόρθωτο: Απώθησαν τον εχθρό, προελαύνοντας σε νικηφόρες μάχες και με τη γενναιότητα και την αυτοθυσία τους καθυστέρησαν τις δυνάμεις του Αξονα, αλλάζοντας την τροπή και την έκβαση του Β' παγκοσμίου πολέμου, του πιο αιματηρού και καταστροφικού στον αιώνα που πέρασε.
Και προσωπικά πάντα κρατάω στη μνήμη μου μια θέση τιμητική για τον Αλέξανδρο Αλεξανδράκη,τον ζωγράφο του "ΟΧΙ", που πολέμησε, δεκανέας πολυβολητής, με το όπλο και την ξιφολόγχη στο ένα χέρι και με το άλλο ζωγραφίζοντας τον πόλεμο όπως τον ζούσε, στο μέτωπο, με τα άλλα ηρωικά φανταράκια, και τους πιστούς τους συντρόφους , τα άλογα, που έσερναν τα πυροβόλα σε βουνά και χιονισμένες πλαγιές.
Φανταστείτε λοιπόν, πόσο ευχαριστήθηκα όταν έμαθα για την πρωτοβουλία του Πολιτισμικού Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων που, με τη συνεργασία του Ιδρύματος Σ.Ο.Φ.Ι.Α. και του Πολεμικού Μουσείου θα τιμούσαν, 62 χρόνια μετά τον πόλεμο της Αλβανίας, και 40 χρόνια μετά τον θάνατό του, τον Αλέξανδρο Αλεξανδράκη (1913-1968), διοργανώνοντας την Εκθεση «Μνήμες του '40 – Αλέξανδρος Αλεξανδράκης» στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, στο Θησείο, και όπου τελικά παρουσιάστηκε για πρώτη φορά ολοκληρωμένο το έργο του για το Αλβανικό Επος.
Φανταστείτε λοιπόν, πόσο ευχαριστήθηκα όταν έμαθα για την πρωτοβουλία του Πολιτισμικού Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων που, με τη συνεργασία του Ιδρύματος Σ.Ο.Φ.Ι.Α. και του Πολεμικού Μουσείου θα τιμούσαν, 62 χρόνια μετά τον πόλεμο της Αλβανίας, και 40 χρόνια μετά τον θάνατό του, τον Αλέξανδρο Αλεξανδράκη (1913-1968), διοργανώνοντας την Εκθεση «Μνήμες του '40 – Αλέξανδρος Αλεξανδράκης» στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, στο Θησείο, και όπου τελικά παρουσιάστηκε για πρώτη φορά ολοκληρωμένο το έργο του για το Αλβανικό Επος.
Γεννημένος στην Αθήνα το 1913, ο Αλέξανδρος Αλεξανδράκης έδειξε το ταλέντο του από νωρίς εκθέτοντας έργα σε ηλικία 13 χρονών στην ΧΑΝ. Το 1931 εισήχθηκε στην Σχολή Καλών Τεχνών, όπου σπούδασε ζωγραφική και χαρακτική. Στην ζωγραφική είχε ως καθηγητές τον Σπύρο Βικάτο και τον Ουμβέρτο Αργυρό και στην χαρακτική τον Γεώργιο Κεφαλληνό. Το 1933 υπήρξε σκιτσογράφος στο «Έθνος» και το 1937 αποφοιτεί από την Σχολή Καλών Τεχνών συγκεντρώνοντας και τα τέσσερα βραβεία που προέβλεπε ο κανονισμός (προσωπογραφία, γυμνό, ημίγυμνο και σύνθεση). Η περίπτωση αυτή αναφέρεται σαν μοναδική στα χρονικά της Σχολής. Στις 28 Οκτωβρίου 1940, ο Ιωάννης Μεταξάς λέει το περήφανο ΟΧΙ στον Ιταλό πρεσβευτή Τσιάνο και η Ελλάδα μπαίνει στον πόλεμο. Την ίδια μέρα οι Έλληνες φαντάροι φεύγουν για την Αλβανία «με το χαμόγελο στα χείλη».
Σκηνές που έχουν μείνει ιστορικές. Ανάμεσα τους ο δεκανέας πυροβολικού Αλέξανδρος Αλεξανδράκης και οι 5 αδελφοί του. Στην Βόρειο Ήπειρο, ο Ελληνικός στρατός πολέμησε υπέρ βωμών και εστιών, απελευθερώνοντας την προαιώνια ελληνική γη: Κορυτσά, Κλεισούρα, Τεπελένι. Οι Έλληνες έγραψαν ιστορία στα αλβανικά βουνά. Αυτήν την μεγάλη ιστορία ενός μικρού αριθμητικά λαού ενάντια σε μια αυτοκρατορία, θα καταγράψει στις λιγοστές ώρες ανάπαυλας ο Αλέξανδρος Αλεξανδράκης. Για να το καταφέρει θα χρησιμοποιήσει ότι μέσο είναι διαθέσιμο. Μολύβι, κιμωλία, πένα, μελάνι, αποτυπώνοντας στα πρόχειρα το υλικό που αργότερα, μετά τον πόλεμο θα αποτελέσουν το υλικό για την πρώτη έκθεση του.
Αυτή η έκθεση θα κάνει τον εκπρόσωπο της διανόησης της 4ης Αυγούστου, Σπύρο Μελά να γράψει στην «Εστία» της 22ης Ιουνίου του 1946: «Ο κ. Αλέξανδρος Αλεξανδράκης είναι ο πρώτος Έλλην ζωγράφος, που μας δίδει με την υπέροχον έμπνευσιν του και την εξαιρετική του τέχνην την Αλβανικήν εποποιία και ωρισμένας δραματικάς στιγμάς της κατοχής», ενώ θα βραβευθεί με τον Πολεμικό Σταυρό. Μετά τον πόλεμο, ασχολήθηκε πολύ με το γυμνό και εικονογράφησε επίσης το Αναγνωστικό της Ε΄ Δημοτικού που κυκλοφόρησε το 1958. Η φήμη του ξεπέρασε τα σύνορα της Ελλάδας και άρχισε να συνεργάζεται με μεγάλα ιδρύματα, όπως το Μουσείο Γκουγκενχάιμ και η Βιβλιοθήκη της Γερουσίας των ΗΠΑ. Δυστυχώς όμως, πέθανε σε ηλικία 55 ετών, την εποχή που είχε αρχίσει να γίνεται ευρύτερα γνωστός
Επισκέφτηκα την έκθεση στις 22 Οκτωβρίου 2008, όταν οργανώθηκε εκδήλωση με τον τίτλο «Μεθύστε με το αθάνατο Κρασί» όπου απαγγέλθηκαν πατριωτικά ποιήματα του Διονύσιου Σολωμού, του Κωστή Παλαμά και του Άγγελου Σικελιανού, προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ του Νέστορα Μάτσα «Με την εικόνα, το λόγο και το φρόνημα» και η γλυκύτατη Αθηναϊκή Δημοτική Μαντολινάτα Εξαρχείων–Νεαπόλεως «Ο Διονύσιος Λαυράγκας» τραγούδησε τραγούδια της τραγουδίστριας του Έπους Σοφία Βέμπο, τιμώντας έτσι με τον καλύτερο τρόπο το πνεύμα της τέχνης του Αλέξανδρου Αλεξανδράκη.
Στον προθάλαμο της έκθεσης του ζωγράφου υπήρχε μία μικρότερη απολαυστική έκθεση με ιστορικές φωτογραφίες, εφημερίδες και γελοιογραφίες της εποχής, λιθογραφίες, αλληλογραφία από το μέτωπο και αντικείμενα του ελληνικού, ιταλικού, γερμανικού και βουλγαρικού στρατού, καθώς και η χειροποίητη συλλογή από στρατιωτάκια του καλλιτέχνη.
Και ήρθε και η ώρα της επίσκεψης στον κυρίως χώρο της έκθεσης με αντιστοιχία του πίνακα και του προσχεδίου του, που είχε γίνει στο γόνατο μέσα σε συνθήκες πολέμου. Το πρώτο έργο που είδα ήταν η προσωπογραφία του ζωγράφου , ελαιογραφία που τον απεικονίζει με γυαλιά και επίσημο ένδυμα. Ακολουθούσαν δύο αίθουσες με έργα του καλλιτέχνη όπου ένοιωθες βαθειά στη ψυχή σου τον ηρωισμό, τον πόνο και την αυτοθυσία του Ελληνικού στρατού, δοσμένα με γεμάτα ένταση εκφράσεις ξεπερνώντας-κατά τη γνώμη μου- τα ξένα αντίστοιχα παραδείγματα τέχνης επηρεασμένης από τον πόλεμο.
Οι εντυπώσεις μου? Τι να λέμε τώρα.....και μόνο που τη θυμάμαι δυό χρόνια μετά.....Τέλος πάντων σημασία έχει να θυμόμαστε ότι η τέχνη υπάρχει αρχικά για τον λαό και μία απ'τις αποστολές της -τουλάχιστον αυτής της μορφής η τέχνη-είναι να δημιουργεί εθνική συνείδηση, κάτι που αυτή η έκθεση το πέτυχε απόλυτα, τουλάχιστον σε μένα.
Στον προθάλαμο της έκθεσης του ζωγράφου υπήρχε μία μικρότερη απολαυστική έκθεση με ιστορικές φωτογραφίες, εφημερίδες και γελοιογραφίες της εποχής, λιθογραφίες, αλληλογραφία από το μέτωπο και αντικείμενα του ελληνικού, ιταλικού, γερμανικού και βουλγαρικού στρατού, καθώς και η χειροποίητη συλλογή από στρατιωτάκια του καλλιτέχνη.
Και ήρθε και η ώρα της επίσκεψης στον κυρίως χώρο της έκθεσης με αντιστοιχία του πίνακα και του προσχεδίου του, που είχε γίνει στο γόνατο μέσα σε συνθήκες πολέμου. Το πρώτο έργο που είδα ήταν η προσωπογραφία του ζωγράφου , ελαιογραφία που τον απεικονίζει με γυαλιά και επίσημο ένδυμα. Ακολουθούσαν δύο αίθουσες με έργα του καλλιτέχνη όπου ένοιωθες βαθειά στη ψυχή σου τον ηρωισμό, τον πόνο και την αυτοθυσία του Ελληνικού στρατού, δοσμένα με γεμάτα ένταση εκφράσεις ξεπερνώντας-κατά τη γνώμη μου- τα ξένα αντίστοιχα παραδείγματα τέχνης επηρεασμένης από τον πόλεμο.
Οι εντυπώσεις μου? Τι να λέμε τώρα.....και μόνο που τη θυμάμαι δυό χρόνια μετά.....Τέλος πάντων σημασία έχει να θυμόμαστε ότι η τέχνη υπάρχει αρχικά για τον λαό και μία απ'τις αποστολές της -τουλάχιστον αυτής της μορφής η τέχνη-είναι να δημιουργεί εθνική συνείδηση, κάτι που αυτή η έκθεση το πέτυχε απόλυτα, τουλάχιστον σε μένα.
Αυτά σύντροφοι!!! τα λίγα για έναν καλλιτέχνη μεγάλο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου