Ο ΜΠΑΓΑΣΑΚΟΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ σύντροφοι ή μια πρώτη απόπειρα επικοινωνίας










Τετάρτη 1 Ιουνίου 2011

Ο ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ του ΑΡΙΣΤΕΙΟΥ ΑΝΔΡΕΙΑΣ.....η ανώτατη πολεμική ηθική αμοιβή της πατρίδας μας

Το Αριστείο Ανδρείας είναι η σημαντικότερη την Ελληνικών πολεμικών ηθικών αμοιβών και οι πολύ λίγες απονομές του από την καθιέρωση του μέχρι σήμερα το κατατάσουν σαν ένα από τα σπανιότερα πολεμικά μετάλλια.
Στους Βαλ­κα­νι­κούς Πο­λέ­μους σύντροφοι, δεν απονεμήθηκε καμμία η­θι­κή α­μοι­βή  στους ήρωες μα­χη­τές που διακρίθηκαν στα πεδία των μαχών…..απεναντίας, α­πο­νε­μή­θη­καν αναμνηστικά μετάλλια σε όλους όσους πήραν μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις που απελευθέρωσαν ένα μεγάλο κομμάτι κατακτημένης Ελληνικής γης.

Το Αριστείο Ανδρείας του 1913
Κυριολεκτικά η πρώτη ηθική αμοιβή για πράξεις ηρωικές καθιερώθηκε με το νόμο ΓΡΣΗ/30-4-1913 «περί συστάσεως Αριστείου Ανδρείας υπέρ των εν πολέμω και εν ειρήνη αποδεδειγμένως διακριθέντων επ’ ανδραγαθία», το οποίο άρχισε ν΄απονέμεται οκτώ χρόνια αργότερα με τη δημοσίευση στο ΦΕΚ 47Α’/23-3-1921 του Βασιλικού διατάγματος για την εκτέλεση του. 
Σημείωση:Μη ξεχνιέστε σύντροφοι, οι εποχές που εξιστορούμε είναι μεν πολύ ηρωικές, αλλά και έντονα διχαστικές…..και τέλος πάντων για τις ηρωικές πράξεις των μαχητών του Α’ ΠΠ, της εκστσρατείας στην Ουκρανία και της πρώτης περιόδου της Μικρασιατικής εκστρατείας απονεμήθηκε ο Πολεμικός Σταυρός που καθιερώθηκε το 1917 απ την κυβέρνηση της «Άμυνας». (δες σχετικό θέμα του ΜΠΑΓΑΣΑ τον Φεβρουάριο του 2011
Σύμφωνα λοιπόν με το παραπάνω Βασιλικό διάταγμα (ΒΔ), το Αριστείο Ανδρείας σε στρατιωτικούς και ιδιώτες Έλληνες πολίτες, ξένους υπηκόους και πολεμικές Σημαίες που αποδεδειγμένα διακρίθηκαν για ανδραγαθεία ή στρατιωτική αξία στον πόλεμο ή στην ειρήνη, και  περιλάμβανε τρείς τάξεις, α) τον Ταξιάρχη του Αριστείου Ανδρείας  β) το χρυσό Αριστείο Ανδρείας και γ) το αργυρό Αριστείο Ανδρείας.
Ο αριθμός που παρασήμων που μπορούσαν ν’ απονεμηθούν σε κάποιον ήταν απεριόριστος και η κάθε τάξη του απονεμόταν ως εξής,  Ο Ταξιάρχης στις πολεμικές Σημαίες των Συνταγμάτων και σε ανώτατους αξιωματικούς, το Χρυσό Αριστείο σε ανώτερους και κατώτερους αξιωματικούς του στρατού και του ναυτικού και το Αργυρό Αριστείο σε ανθυπασπιτές, υπαξιωματικούς και στρατιώτες.
Το μετάλλιο του Α­ρι­στεί­ου Αν­δρεί­ας εί­ναι σταυ­ρός με στέμμα στο πάνω μέρος –του Ταξιάρχη και του Χρυσού σμαλτωμένοι με λευκό σμάλτο, επιχρυσωμένοι και πλαισιωμένοι από μπλε σμαλτωμένη ταινία και του Αργυρού αργυρός- που στο μέσον της μπροστινής του όψης  φέ­ρει μέ­σα σε κύ­κλο που σχη­μα­τίζουν πολύ λεπτά κλαδιά δάφ­νης, την α­πει­κό­νι­ση του α­γί­ου Δη­μη­τρί­ου, ε­νώ στο μέ­σο της πίσω όψης, μέ­σα σε πα­ρό­μοιο κύ­κλο αναγράφεται η ε­πι­γρα­φή «Α­ΞΙΑ». Η ταινία του Αριστείου είναι κυματοειδής, μεταξωτή, δίχρωμη με τρεις κυα­νές και δύ­ο λευ­κές εναλλασσόμενες και ίσου πάχους γραμμές. 
Ταξιάρχης Αριστείου Ανδρείας
Ο βασιλιάς σαν Α­νώ­τα­τος άρχοντας και γε­νι­κός Αρ­χη­γός των ενόπλων δυνάμεων, ήταν ο η­γέ­της του Τάγ­μα­τος του Αριστείου και αυ­τός μό­νο είχε το δικαίω­μα να το α­πο­νέ­μει. Όμως, τα Δια­τάγ­ματα α­πο­νο­μής που εκδίδονταν, προσυπογράφονταν υποχρεωτικά κι απ’ τους αρμόδιους υ­πουρ­γούς. 
Απαραίτητη προϋπόθεση για την απονομή του Αριστείου ήταν η εξακριβωμένη και αιτιολογημένη πρόταση του Διοικητή της μονάδας του προτεινόμενου που υποβαλλόταν ιεραρχικά και σύντομα και κατέληγε στον αρμόδιο υπουργό ο οποίος τελικά και οριστικά αποφάσιζε και προωθούσε στο βασιλιά τα σχετικά διατάγματα για έγκριση και υπογραφή. Εξαίρεση στην παραπάνω διαδικασία αποτελούσε μόνο το γεγονός της απονομής του Αριστείου από τον ίδιο το βασιλιά. Και μετά την έκδοση του διατάγματος, ακολουθούσε η απονομή –που συνοδευόταν με σχετικό δίπλωμα, συγκινητικό κι επιβλητικό τυπικό και σχετική ημερήσια διαταγή- έπρεπε να γίνει το ταχύτερο.
Από το ημερολόγιο του πρίγκηπα Νικόλαου (1872-1936), πληροφορήθηκα ότι οι πρώτοι ελάχιστοι Ταξιάρχες του Αριστείου Ανδρείας παραγγέλθηκαν από αυτόν –ύστερα από επιθυμία του πατέρα του Γεωργίου του Α’ που στο μεταξύ είχε δολοφονηθεί στη Θεσσαλονίκη- στον αδαμαντοπώλη Morgan, στο Παρίσι, πολύ πριν κυκλοφορήσει το σχετικό ΒΔ  και παραδόθηκαν στο βασιλιά Κωνσταντίνο τον Α’ στις αρχές Οκτωβρίου του 1914. Από τότε, ο Κωνσταντίνος –σαν αρχηγός του τάγματος- φορούσε πάντοτε το Ταξιάρχη με τη στρατιωτική του στολή…..και στις 15 Οκτωβρίου του 1914 τον απένειμε και στον αντιναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη αναγνωρίζοντας τη συμβολή του στους νικηφόρους Βαλκανικούς πολέμους…..κι από κει και πέρα, ως τον Ιούνιο του 1921 δεν απονεμήθηκε άλλο Αριστείο Ανδρείας. 
Η αίθουσα τιμών της σχολής Πεζικού
Τυπικά, η πρώτη απονομή Αριστείων Ανδρείας -8 Ταξιάρχες και 332 Χρυσά- έγινε την  έκδοση ΒΔ/19-6-1921 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Γ’ 163/17-7-1921…..σ’ αυτή την πρώτη απονομή παρασημοφορήθηκαν με τον Ταξιάρχη του Αριστείου Ανδρείας οι πολεμικές Σημαίες του 2/39 και του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων και των 1, 2, 6, 7, 12 και 34 Συνταγμάτων Πεζικού που διακρίθηκαν στις πολεμικές επιχειρήσεις της Μικρασιατικής εκστρατείας, τον Μάρτιο του 1921.
Ακολούθησε το ΒΔ/10-11-1921 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α’ 220/17-11-1921 και  παρασημοφόρησε για τη συμβολή τους στις νικηφόρες επιχειρήσεις στη Μικρασία τον Ιούλιο του 1921με τον Ταξιάρχη του Αριστείου Ανδρείας τις Σημαίες των παρακάτω Συνταγμάτων, 1/38 και 3/40 Ευζώνων και 3, 4, 5, 8, 11, 14, 16, 17, 22, 23, 25, 26, 27, 28, 30, 33, 35, 37, 43, 44, 45 και 46 Πεζικού.
Με το ΒΔ/12-11-1921 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Γ’ 275/23-11-1921 απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης του Αριστείου Ανδρείας στον αντιστράτηγο Αναστάσιο Παπούλα (Μεσολόγγι 1857 – Αθήνα 1935, στρατιωτικός που διετέλεσε αρχιστράτηγος του ελληνικού στρατού στη Μικρασιατική εκστρατεία. και που αργότερα συμμετέχοντας στο κίνημα του 1935 συνελήφθη κι εκτελέστηκε) για την συμβολή του στη νικηφόρα έκβαση της μάχης στο Σαγγάριο.
Στις 3 Δεκεμβρίου 1921 κυκλοφόρησε ΒΔ που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α’/13-12-1921 με το οποίο απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης του Αριστείου Ανδρείας στις Σημαίες του 19 ΣΠΖ (πρώην 1ο Σύνταγμα Σερρών), του 20 ΣΠΖ (πρώην 2ο Σύνταγμα Σερρών), του 21 ΣΠΖ (πρώην 3ο Σύνταγμα Σερρών),  και του 9 ΣΠΖ σε ανταλλαγή με τον Πολεμικό Σταυρό 1 τάξης που τους είχε απονεμηθεί από την «Άμυνα». Δύσκολες και απαράδεκτες κατά τη γνώμη μου καταστάσεις, όμως δύσκολες κι οι εποχές που βίωνε τότε κι η πατρίδα, με το διχασμό νάχει εισχωρήσει παντού…..ακόμα και στα μετάλλια!!!  
Η Σημαία του 41 Συντάγματος Πεζικού
Φυλλάσεται στη Σχολή Πεζικού
Σημέιωση: Για την ιστορία και μόνο…..αυτή ανταλλαγή του Πολεμικού Σταυρού με τον Ταξιάρχη του Αριστείου Ανδρείας ξεκίνησε με το ΒΔ της 21-3-1921 που προέβλεπε την δυνατότητα ανταλλαγής των παραπάνω μεταλλίων απ’ τους κατόχους Πολεμικού Σταυρού με αίτηση τους, έως τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου…..Και βέβαια σύντροφοι, αργότερα αυτή η διάταξη αμφισβητήθηκε και με Προεδρικό πλέον Διάταγμα της 5-7-1926 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α’/230 12-7-1926 ακυρώθηκε το ΒΔ της 3-12-1921 και τα Συντάγματα που είχαν ανταλλάξει τα μετάλλια τους ξαναγύρισαν στον Πολεμικό Σταυρό.  
Με το ΒΔ της 10-6-1922 που ανακοινώθηκε με την εγκύκλιο 841/13-8-1922 του υπουργείου Στρατιωτικών, απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης του Αριστείου Ανδρείας στις πολεμικές Σημαίες των 35 και 41 συνταγμάτων Πεζικού για τον ηρωισμό και την αυτοθυσία που επέδειξαν στις επιχειρήσεις στην Μικρασία, ενώ παράλληλα εγκρίθηκε η προσάρτηση αστεριού –με απλά λόγια σύντροφοι, δεύτερη απονομή- στην ταινία του Ταξιάρχη των  συνταγμάτων 2, 3 και 14 Πεζικού και 5/42 Ευζώνων. 
Η πιο επίσημη τε­λετή απονο­μής Α­ρι­στεί­ων Ανδρεί­ας του 1913 πραγματοποιήθη­κε στο Δορύ­λαιο, στις 18 Ιου­λί­ου 1921. Στην τελετή αυ­τή –την με­γα­λύ­τε­ρη που έ­χει γίνει μέ­χρι σήμερα για απονο­μές πο­λεμι­κών ηθκών α­μοι­βών- απονεμήθηκαν ­προσωπικά α­π’ τον βα­σι­λιά Κωνσταντίνο Α­ρι­στεί­α όλων των τά­ξε­ων σε πολεμικές Ση­μαί­ες, Αξ­ιωματικούς,  Αν­θυπασπιστές, Υπαξιωματικούς και Στρα­τιώ­τες.
Και τέλος πάντων, μέ­χρι το τέ­λος της Μι­κρα­σια­τι­κής εκστρατείας απονεμήθηκαν –εκτός από Ταξιάρχες- πάνω από τεσσερσίμιση χιλιάδες Χρυσά  Αρι­στεία -σαν πρώ­τη α­πο­νο­μή ή σαν προσάρτηση α­στε­ρί­σκου- και κοντά σαράντα οκτώ χιλιάδες Αρ­γυ­ρά, τα οποία τότε κατασκευάζονταν απ' τους Γερμανικούς οίκους Godet & Co Berlin και C.F. Zimmermann Pforzheim και είναι εξαιρετικής ποιότητας. Αποτελεί όμως γεγονός το ότι πολλά απ' τ' Αριστεία δε χορηγήθηκαν στους δικαιούχους -η Μικρασιατική καταστροφή που ακολούθησε, ο διασκορπισμός των Στρατιωτών, αλλά κυρίως το βάρος της ήττας έπαιξαν σίγουρα το ρόλο τους- ούτε πραγματοποιήθηκε τελετή απονομής. Το γεγονός αυτό διορθώθηκε λίγο αργότερα, μόνο όμως για τους Αξιωματικούς που παρέμειναν στο στρατό κι έπρεπε να το φορούν στη στολή τους.
Από την απονομή στο Δορύλαιο (Εσκή-Σεχίρ)
Στις πιο πολλές  εγκύκλιες διαταγές απονομής πε­ρι­λαμ­βά­νεται μεγάλος αριθμός δικαιούχων – σε μια εγκύκλιο καταμετρήθηκαν πάνω από τέσσερις χιλιάδες α­πο­νο­μές Αρ­γυ­ρών Α­ρι­στεί­ων Αν­δρεί­ας-  με αποτέλεσμα τα αι­τιο­λο­γι­κά α­πο­νο­μής να εί­ναι σχεδόν τυποποιημέ­να, με πολύ μικρό κεί­με­νο –πχ «Διό­τι άπα­ντες ηρωικώς μαχόμε­νοι έ­πε­σαν ε­πί του πε­δί­ου της Τι­μής» κλπ-. που γραφόταν στο τέλος του κα­τα­λό­γου των ο­νο­μά­των. Υ­πάρ­χουν ό­μως –έστω και λίγες- διαταγές  που πε­ρι­λαμ­βά­νουν προσωπικές ή  ο­λι­γάριθ­μες α­πο­νο­μές Αριστείων Αν­δρεί­ας, ό­που πε­ρι­γρά­φο­νται με κάθε λεπτομέρεια οι ηρωικές πρά­ξεις που τις προ­κά­λε­σαν.
Σημείωση: η τόσο λεπτομερής μου αναφορά στις απονομές του Αριστείου Ανδρείας –που ήδη γράφτηκαν, αλλά και στη συνέχεια θα παρατεθούν-  θα ήταν αδύνατη χωρίς τη βοήθεια της σχετικής εργασίας του Υπτγου εα κ.Ορθόδοξου Ζωτιάδη στα περιοδικά Στρατιωτική Ιστορία και Στρατιωτική Επιθεώρηση, απ’ όπου άλλωστε δανείστηκα και τις εικόνες απ’ τη μεγαλειώδη απονομή στο Δορύλαιο.  
Ο Παύλος Κουντουριώτης φοράει 
τον Ταξιάρχη του Αριστείου Ανδρείας 
Κλείνοντας αγαπημένοι μου σύντροφοι, την παρουσίαση του Αριστείου Ανδρείας του 1913 θα ήθελα κατ’ αρχήν να σημειώσω την εξαιρετική πιθανότητα να μην έχουν κατασκευαστεί –πέρα απ’ αυτούς του πρίγκηπα Νικόλαου- άλλοι Ταξιάρχες μιας και σε φωτογραφίες της εποχής ο στρατηγός Παπούλας πχ απεικονίζεται να φοράει Χρυσό Αριστείο, ενώ του είχε απονεμηθεί Ταξιάρχης. Χρυσό Αριστείο Ανδρείας απονεμήθηκε και στα συντάγματα οι Σημαίες των οποίων τιμήθηκαν με Ταξιάρχη την περίοδο 1921-22, γεγονός που διόρθωσε η πατρίδα για μερικά απ’ αυτά –τα ενεργά- την περίοδο 1978-79 που τους χορήγησε τον Ταξιάρχη.
Από κει και πέρα, μετά το άδοξο τέλος της Μικρασιατικής εκστρατείας απονεμήθηκε –τις χρονιές 1923 και 1924- ένας μικρός αριθμός Αριστείων Ανδρείας –πεντακόσια εννιά Χρυσά και τρία Αργυρά- για τις εκεί επιχειρήσεις.

Το Αριστείο Ανδρείας του 1940 
Η έναρξη του Ελληνοιταλικού πολέμου έφερε πάλι τις ηθικές πολεμικές αμοιβές στην επιφάνεια κι αποτέλεσε την αφορμή για την έκδοση του Αναγκαστικού Νόμου 2646/11-11-1940 «περί ηθικών αμοιβών δια διακεκριμένας πράξεις», που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α’/13-11-1940 και επέφερε ορισμένες μεταβολές στο Αριστείο Ανδρείας, διατηρώντας παράλληλα το  νόμο ΓΡΣΗ του 1913 «περί συστάσεως Αριστείου Ανδρείας υπέρ των εν πολέμω και εν ειρήνη αποδεδειγμένως διακριθέντων επ’ ανδραγαθία» στις τάξεις του μεταλλίου και στις διαδικασίες και στο τυπικό της απονομής. Οι μεταβολές αυτές -με λίγα λόγια- ήταν οι εξής, 
Για την απονομή…..το Αριστείο Ανδρείας θα απονέμεται πλέον μόνο για ηρωικές πράξεις στο πεδίο της μάχης, πράξεις που θα υπερέβαιναν σε μεγάλο βαθμό την έννοια του στρατιωτικού καθήκοντος, επιτρέποντας την απονομή του και σε σύμμαχους στρατιωτικούς συμπολεμιστές με αποδεδειγμένη διάκριση στο πεδίο της μάχης.
Για την υποβολή της πρότασης απονομής…..αποφασίζει πλέον καθοριστικά ο Διοικητής της μονάδας, που πρέπει μέσα σε δέκα ημέρες –αφού εξακριβώσει και εκτιμήσει το ηρωικό γεγονός- να γνωματεύσει  –θετικά ή αρνητικά- για την απονομή. Αν η απόφαση του είναι θετική τη μνημονεύει άμεσα σε ημερήσια διαταγή και το πολύ δυο μέρες μετά  την υποβάλλει στην προϊσταμένη διοίκηση που –αφού εξακριβώσει εκ νέου το γεγονός- την υποβάλλει –αφού κι αυτή γνωματεύσει υπερ ή κατά της απονομής- ιεραρχικά και άμεσα στο υπουργείο Στρατιωτικών, το οποίο απλά συντάσσει και προωθεί στο βασιλιά για υπογραφή το σχετικό διάταγμα.
Για τον τύπο, την επίδοση και την επανάληψη της απονομής…..στην ταινία του Αριστείου, υπήρχε πλέον χάλκινη διεμβολή που έγραφε «1940», το Αριστείο επιδιδόταν πάντοτε μαζί με το δίπλωμα του και μόνο από τον Διοικητή της μονάδας του τιμώμενου και σε επανάληψη απονομής το αστέρι του Αριστείου του 1913 αντικαταστάθηκε με αργυρό στέμμα που προσαρτιόταν -το πολύ μέχρι τρία- στην ταινία του. 
Η 172/14-3-1941 είναι η πρώτη εγκύκλιος διαταγή που εκδόθηκε για την απονομή πολεμικών ηθικών αμοιβών για τον πόλεμο του ’40. Αυτή η διαταγή κοινοποίησε τέσσερα ΒΔ που δημοσιεύτηκαν στο ΦΕΚ 36/7-3-1941  και αναφέρει ογδόντα εννέα απονομές Χρυσών και εκατόν τριάντα πέντε απονομές Αργυρών Αριστείων Ανδρείας. Πολύ γρήγορα ακολούθησαν η 186/26-3-1941 διαταγή που απένειμε οκτώ Χρυσά και είκοσι πέντε  Αργυρά Αριστεία, η 191/29-3-1941 διαταγή που απένειμε εβδομήντα εξ Χρυσά Αριστεία Ανδρείας και εννέα Αργυρά και η 242/18-4-1941 διαταγή που απένειμε εξήντα επτά Χρυσά και εκατόν τριάντα ένα Αργυρά Αριστεία.
Ύστερα, ξεκίνησε η κατοχή, όμως οι απονομές  Αριστείων Ανδρείας για τις πολεμικές επιχειρήσεις του 1940-41 δε σταμάτησαν. Συνεχίστηκαν στην Ελλάδα, -ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ πια- με τη κατοχική κυβέρνηση που εξέδωσε μάλιστα και δύο εγκύκλιες διαταγές για τις προϋποθέσεις απονομής τους, την 16/17-5-1941 και την 43/2-6-1941, αλλά και στο Κάιρο απ' την εξόριστη Ελληνική κυβέρνηση.    Η κατοχική κυβέρνηση λοιπόν, εξέδωσε διάταγμα στις 28/5/1941 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Γ’/4-6-1941 με το οποίο απονεμήθηκε στο 6ο και 34ο Σύνταγμα Πεζικού ο Ταξιάρχης του Αριστείου Ανδρείας. Από κει και πέρα, οι περισσότερες διαταγές απονομής αφορούσαν Αξιωματικούς και Στρατιώτες πούχαν πέσει ηρωικά στο πεδίο της μάχης με το αιτιολογικό της απονομής να είναι μικρό, τυποποιημένο –…..«ΑΠΟΝΕΜΟΜΕΝ εις του κάτωθι Αξιωματικούς και οπλίτας πεσόντας επί του πεδίου της μάχης το Αριστείον Ανδρείας, ίνα υπάρχει τούτον εις τας οικογενείας των ως προσφιλές και υπερήφανον κειμήλιον της υπέρτατης θυσίας των».....κλπ- και να γράφεται συνήθως στην αρχή του καταλόγου. Και τελικά –με λίγα λόγια- στη διάρκεια της κατοχής απονεμήθηκαν συνολικά χίλια εννιακόσια είκοσι δύο Χρυσά και τέσσερις χιλιάδες εξακόσια τριάντα πέντε Αργυρά Αριστεία Ανδρείας. Από την άλλη μεριά τώρα, απονομές Αριστείων πραγματοποίησε και η εξόριστη κυβέρνηση της Μέσης Ανατολής –λιγότερες αριθμητικά, που συνήθως αφορούσαν σύμμαχους και συμπολεμιστές Στρατιωτικούς- κυρίως για τη μάχη της Κρήτης και τις πολεμικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή. Με διαταγές της λοιπόν, -που κυκλοφόρησαν από το 1942 έως το 1944- απένειμε ενενήντα εξ Χρυσά Αριστεία Ανδρείας και  ενενήντα δύο Αργυρά. 
Η έκδοση εγκύκλιων διαταγών απ’ το Υπουργείο στρατιωτικών για την απονομή Αριστείων Ανδρείας, συνεχίστηκε και μετά την απελευθέρωση, τις χρονιές 1945 και 1946. Αυτές οι απονομές αφορούσαν τον Ελληνοιταλικό πόλεμο (1940-41), τη μάχη των οχυρών της γραμμής Μεταξά (Απρίλιος 1941), τη μάχη της Κρήτης (Μάιος 1941), τις επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή, στη Μήλο, στα Δωδεκάνησα, αλλά και τον αγώνα της Αντίστασης.
Σημείωση: Μετά το 1945 κατασκευάστηκαν –μάλλον στο εξωτερικό- Ταξιάρχες και τυπώθηκαν –στα εργαστήρια της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού- διπλώματα απονομής. Και μ’ αυτά παρασημοφορήθηκαν οι ανώτατοι Αξιωματικοί και οι πολεμικές Σημαίες που τιμήθηκαν με τον Ταξιάρχη του 1940.
Στη διετία 1945-46 απονεμήθηκαν εξ Ταξιάρχες του Αριστείου Ανδρείας, και πιο συγκεκριμένα, με το ΒΔ της 28-3-1945 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Γ’ 78/6-4-1945 –επί Αντιβασιλείας του αρχιεπίσκοπου Δαμασκηνού- απονεμήθηκαν τρεις Ταξιάρχες, στις πολεμικές Σημαίες των 1ου, 2ου και 3ου Ορεινών Ταγμάτων της ΙΙΙ Ελληνικής Ορεινής Ταξιαρχίας για τη δράση τους στις επιχειρήσεις στο Ρίμινι της Ιταλίας, με το ΒΔ της 25-7-1945 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α’ 97/28-7-1945 απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης στην πολεμική Σημαία του Ιερού Λόχου για την ηρωική της δράση στο Αιγαίο και στα Δωδεκάνησα, με το ΒΔ της 18-12-1945 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α’ 25/31-1-1946 απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης στην πολεμική Σημαία της στρατιωτικής σχολής Ευελπίδων για τη συμμετοχή και τη δράση της στη μάχη της Κρήτης και με την 627/28-10-1946 πράξη του υπουργικού συμβουλίου απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης στον βασιλιά Γεώργιο Β’, που στο μεταξύ εχε επανέλθει και ασκούσε κανονικά τα καθήκοντα του, για τη συμβολή του στην τελική νίκη της πατρίδας μας ενάντια στις δυνάμεις του Άξονα. 
Σημείωση: Έγραψα -αν θυμάστε σύντροφοι- ότι τον Ταξιάρχη του 1913 που ήταν παράσημο, ο Κωνσταντίνος ο Α' τον φορούσε -σαν αρχηγός του Τάγματος- αυτοδικαίως, ενή τον Ταξιάρχη του 1940 που ήταν πολεμικό μετάλλιο οι βασιλιάδες Γεώργιος ο Β' -που πιο πάνω αναφέραμε- και Παύλος ο Α' -που λίγο πιο κάτω θ' αναφερθούμε- τον φορούσαν μόνο ύστερα από απονομή. 
Τέλος, στις 31 Δεκεμβρίου 1946 εκδόθηκε ΒΔ που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Γ’ 343 της ίδιας μέρας με το οποίο απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης του Αριστείου Ανδρείας στον αντιστράτηγο Αλέξανδρο Παπάγο για τη συμβολή του στο Έπος του ’40. Τελικά –και για να τελειώνουμε- στη διετία 1945-46 το κύριο χαρακτηριστικό των Αριστείων Ανδρείας που απονεμήθηκαν, ήταν η  ποικιλία των αιτιολογικών της απονομής τους και –πολλές φορές- η λεπτομερής τους αναφορά στην ημερομηνία, στη μάχη και το συγκεκριμένο γεγονός για το οποίο έγινε η απονομή.  
Ο Σακελλαρίου με τον Γεώργιο Β'
Το 1947 με το ΒΔ της 1ης Ιουλίου που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Γ’ 155/9-7-1947 έγιναν τρεις απονομές του Ταξιάρχη του Αριστείου ανδρείας, α) στον έφεδρο αντιναύαρχο Αλέξανδρο Σακελλαρίου (1887-1982) για τη συμβολή του βασιλικού Ναυτικού στο Έπος του ’40, για την πετυχημένη αποχώρηση του Ελληνικού στόλου στη Μέση Ανατολή και για τη συμβολή του στην αναδιοργάνωση του Ναυτικού β) στον έφεδρο αντιναύαρχο Επαμεινώνδα Καββαδία (1886-1965) για  τη συμβολή του βασιλικού Ναυτικού στο Έπος του ’40 και για την πετυχημένη αποχώρηση του Ελληνικού στόλου στη Μέση Ανατολή και γ) στον έφεδρο αντιναύαρχο Πέτρο Βούλγαρη (1883-1957)  γιατί ως διοικητής Στόλου το 1944 –με το κίνημα της Μέσης Ανατολής στον επίλογο του-τον επανέφερε άμεσα στην τάξη, τον επάνδρωσε τάχιστα και τελικά οργάνωσε την άψογη επιστροφή του στην πατρίδα, με την απελευθέρωση.  
Με την 615/4-8-1947 πράξη του υπουργικού συμβουλίου απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης του Αριστείου Ανδρείας στον βασιλιά Παύλο για τη συμβολή του ως ήδιάδοχος, στην τελική νίκη της πατρίδας μας ενάντια στις δυνάμεις του Άξονα και συνολικά αυτή τη χρονιά απονεμήθηκαν τριακόσια είκοσι τέσσερα Χρυσά Αριστεία και ενιακόσια είκοσι τέσσερα Αργυρά που αφορούσαν τόσο την περίοδο 1941-45 όσο και το συμμοριτοπόλεμο που τότε ήταν σε πλήρη εξέλιξη.
Απονομές αριστείων Ανδρείας έγιναν και το 1948 -οι περισσότερες για το συμμοριτοπόλεμο- και αξίζει νομίζω να καταγραφούν -μόνο όμως για λόγους ιστορικούς- οι απονομές πέντε Χρυσών Αριστείων στις πολεμικές Σημαίες των 574, 575, 584, 591 και 601 ταγμάτων Πεζικού. Στις 22 Φεβρουαρίου 1948 με ΒΔ που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α’ 58/2-3-1948 απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης του Αριστείου Ανδρείας στην Σημαία της σχολής Ναυτικών Δοκίμων για τη συμβολή των μαθητών της στον Β’ ΠΠ και στις 3 Σεπτεμβρίου 1948 με ΒΔ που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α’ 226/11-9-1948 απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης του Αριστείου Ανδρείας στην Σημαία της σχολής Αεροπορίας για τη συμβολή της στη νίκη του Γράμμου.   
η πολεμική Σημαία του 603 τάγματος Πεζικού
που φυλάσσεται στη Σχολή Πεζικού
Όλες οι απονομές του 1949   αφορούσαν  το συμμοριτοπόλεμο και τριάντα επτά από τα Χρυσά Αριστεία απονεμήθηκαν στις πολεμικές Σημαίες των Α, Β, Γ, και Δ μοιρών καταδρομών και στα 517, 518, 519, 521, 522, 523, 524, 525, 526, 527, 528, 529, 562, 567, 581, 582, 583(2 φορές), 584,  592, 593(2φορές), 594, 595, 596, 601, 603(2φορές), 625, 627(2φορές), 628 και 629 ταγμάτων Πεζικού.  Τη διετία 1950-51 οι απονομές Αριστείων -που ήταν πολλές-  αφορούσαν κυρίως τις πολεμικές  επιχειρήσεις στο συμμοριτοπόλεμο και μόνο είκοσι μία αφορούσαν της επιχειρήσεις  στην Κορέα. Δέκα Χρυσά Αριστεία  απονεμήθηκαν στις πολεμικές Σημαίες των 511, 512, 513, 514, 515, 516, 558, 592, 615 και 620 Ταγμάτων Πεζικού.
Τέλος στις 17 Αυγούστου 1951 με ΒΔ που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Γ' 244/6-9-1951 απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης του Αριστείου Ανδρείας σον αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Βεντήρη (1892-1960) για τη συμβολή του στη νικηφόρα έκβαση των επιχειρήσεων στον Γράμμο και στο Βίτσι επιταχύνοντας τη λήξη του συμμοριτοπόλεμου.
Κ. Βεντήρης
 Οι απονομές Αριστείων στη διετία 1952-53 αφορούσαν τις επιχειρήσεις του συμμοριτοπόλεμου, αλλά και τις επιχειρήσεις στην Κορέα εξ αιτίας της οποίας πραγματοποιήθηκαν και όλες  οι απονομές του 1954. Στις 21 Δεκεμβρίου 1953 με ΒΔ που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α’ 8/14-1-1954 απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης του Αριστείου Ανδρείας στην πολεμική Σημαία του Ελληνικού τάγματος της Κορέας που με τον ηρωισμό των μαχητών της τίμησε τα Ελληνικά όπλα και δόξασε την πατρίδα.
Όμως και οι απονομές του 1955 –οι τελευταίες που πραγματοποιήθηκαν για το Αριστείο- αφορούσαν τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Κορέα και όλοι οι παρασημοφορημένοι ήταν ξένοι σύμμαχοι. Πέντε από τις απονομές Χρυσού Αριστείου αφορούσαν τις πολεμικές Σημαίες των παρακάτω μονάδων, 1ου Συντάγματος Ιππικού της Νοτιοκορεάτικης Μεραρχίας Κάπιτολ, 1ης Αμερικάνικης Μεραρχίας Ιππικού, 3ης Αμερικάνικης Μεραρχίας Πεζικού, 7ου Αμερικάνικου Συντάγματος Πεζικού και 15ου Αμερικάνικου Συντάγματος Πεζικού.

Το Αριστείο Ανδρείας του 1974 
Στις 9 Απριλίου 1974 δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α’ 98 το Νομοθετικό Διάταγμα «περί στρατιωτικών Μεταλλίων» που είχε κυκλοφορήσει στις 6-4-1974, που επανακαθόρισε όλες τις κατηγορίες των Μεταλλίων –πολεμικών και μη- και ειδικότερα για το Αριστείο Ανδρείας καθόρισε τα εξής,
Για την απονομή, καθορίστηκε ότι θα απονέμεται αποκλειστικά και μόνο για ηρωικές πράξεις –που υπερβαίνουν κατά πολύ την έννοια του καθήκοντος- στο πεδίο της μάχης, αποκλείοντας την απονομή του σε ειρηνική περίοδο αλλά και για πράξεις στρατιωτικής αξίας. Η απονομή του πραγματοποιείται σε ειδική τελετή μετά την έκδοση Προεδρικού διατάγματος που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού εθνικής άμυνας και στηρίζεται στις προτάσεις που υποβάλλονται ιεραρχικά σ’ αυτόν.
Για τις τάξεις του Αριστείου και τους δικαιούχους απονομής, καθορίστηκε ότι διακρίνεται σε τρεις τάξεις α) τον Ταξιάρχη του Αριστείου Ανδρείας που απονέμεται στις πολεμικές Σημαίες και στους ανώτατους αξιωματικούς β) στο Χρυσό Αριστείο Ανδρείας που απονέμεται στους ανώτερους αξιωματικούς και γ) στο Αργυρό Αριστείο Ανδρείας που απονέμεται  στους κατώτερους αξιωματικούς, στους ανθυπασπιστές, στους στρατιώτες και στους μαθητές των στρατιωτικών σχολών.. Επίσης, καθορίστηκε η δυνατότητα απονομής του μεταλλίου στους άνδρες των Σωμάτων Ασφαλείας, σε συμμάχους στρατιωτικούς ξένων κρατών, αλλά και σε ιδιώτες Έλληνες ή ξένους που θα συμβάλουν με ηρωικές πράξεις ή πράξεις αυτοθυσίας στην ευόδωση των πολεμικών επιχειρήσεων.  
Η πολεμική σημαία του 569 ΤΠΖ
που φυλάσσεται στη σχολή Πεζικού
Η μορφή του, καθορίστηκε πολλά χρόνια αργότερα, με το Προεδρικό Διάταγμα 159 της 17-3-2003 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α’ 128/29-5-2003 «Τύπος, περιγραφή και διαδικασία απονομής Πολεμικών Στρατιωτικών Μεταλλίων καθώς και αντίστοιχων διπλωμάτων». Σύμφωνα με αυτό το ΠΔ λοιπόν, το Αριστείο Ανδρείας είναι αργυρό σε σχήμα σταυρού που στο πάνω του μέρος είναι προσαρτημένο το Εθνόσημοαποτελεί αντικατάσταση του στέμματος- διπλής όψης το οποίο έχει το ίδιο χρώμα με το Αργυρό Αριστείο, ενώ είναι επισμαλτωμένο και με επιχρυσωμένα τα δάφνινα κλαδιά στο Χρυσό Αριστείο και στον Ταξιάρχη. Στη μέση του σταυρού τώρα –μέσα σε κύκλο που σχηματίζεται από λεπτά δάφνινα κλαδιά- απεικονίζεται η παναγίασπάζοντας μια παράδοση πάνω-κάτω  ογδόντα  χρόνων με την παύση της απεικόνισης του στρατηλάτη άγιου Δημήτριου- ενώ στο μέσον της πίσω όψης –και μέσα σε ίδιο κύκλο- υπάρχει χαραγμένη -ίδιου χρώματος με το Αργυρό Αριστείο, λευκή επισμαλτωμένη για το Χρυσό και κυανή επισμαλτωμένη για τον Ταξιάρχη- η λέξη «ΑΞΙΑ». Στον Ταξιάρχη τα δάφνινα φύλλα του κεντρικού κύκλου είναι από πράσινο σμάλτο επιχρυσωμένα και η απεικόνιση της παναγίας έγχρωμη και λευκά επισμαλτωμένη. Στο Χρυσό Αριστείο τα φύλλα της δάφνης και η παναγία είναι επιχρυσωμένα, ενώ στο Αργυρό έχουν ίδιο ακριβώς χρώμα με το μετάλλιο. Τέλος, η ταινία του Αριστείου είναι κυματοειδής, μεταξωτή, δίχρωμη με τρεις κυανές και δύο λευκές εναλλασσόμενες και ίσου πάχους γραμμές.
Και μ’ αυτά τα Αριστεία θα τιμηθούν οι μελλοντικοί ήρωες, όποτε και αν η πατρίδα τους χρειαστεί.
Σημείωση: πολύτιμος οδηγός μου στην μικρή αυτή παρουσίαση υπήρξε το βιβλίο ΤΑΓΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΜΕΤΑΛΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, επιμέλεια Γεώργιος Μπελδέκος, Πολεμικό Μουσείο 1991.
Κλείνοντας σύντροφοι, -μη ξεχνιέστε για τον Ταξιάρχη γράφουμε- συνοψίζω, από την καθιέρωση του και μέχρι το 1953 –χρονιά από την οποία μέχρι σήμερα δεν έχει ξαναπονεμηθεί Ταξιάρχης- απονεμήθηκαν πενήντα εννέα Ταξιάρχες του Αριστείου Ανδρείας. Δέκα σε βασιλιάδες και ανώτατους αξιωματικούς και σαράντα εννέα σε πολεμικές Σημαίες.
Γειά χαρά,
Ιούνιος 2011

2 σχόλια: