Ο ΜΠΑΓΑΣΑΣ: "Η Σμύρνη των Ελλήνων".....η γλυκύτατη έκθεση που λειτούργησε στο Ιστορικό μουσείο της Αθήνας με αφορμή τα 90 χρόνι απ' τη Μικρασιατική καταστροφή.....ή όταν ο ΜΠΑΓΑΣΑΣ βολτάρει!!!

Φέτος τιμάμε ιδιαίτερα την μνήμη για την καταστροφή της Σμύρνης και τις ανταλλαγές –μάλλον το ξερίζωμα- των πληθυσμών που ακολούθησαν…..Πολλές εκδηλώσεις στην επικράτεια με προβολή μαρτυριών, ντοκουμέντων κι ενθυμημάτων, γνωστών και άγνωστων στο ευρύ κοινό…..Κι όλοι θυμόμαστε και μελαγχολούμε!!!.....Γιατί αυτή η Εθνική συμφορά αν και συνέβη έξω απ’ τα όρια αυτού που λέμε Ελληνικό κράτος, δεν άφησε καμιά γωνιά της πατρίδας μας ανέγγιχτη, αλώβητη κι αδιάφορη…..Ποιος Έλληνας ρε σύντροφοι θα μπορούσε ν’ αδιαφορήσει όταν η τραγωδία χτυπάει τον Ελληνισμό όπου κι αν βρίσκεται;;

H έκθεση «H Σμύρνη των Ελλήνων» -που είχα την τύχη να επισκεφτώ αγαπημένοι μου σύντροφοι- παρουσιάστηκε στο Εθνικό Ιστορικό Mουσείο, στο μέγαρο της Παλιάς Bουλής, στην οδό Σταδίου 13, πίσω απ’ το άγαλμα του Κολοκοτρώνη…..Τα εκθέματα που παρουσιάστηκαν προήλθαν κυρίως απ’ τις συλλογές της ένωσης Σμυρναίων και περιελάμβαναν βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, φωτογραφίες, πορτραίτα και άλλα κειμήλια, που διασώθηκαν απ’ τις φλόγες και την καταστροφή της Σμύρνης το 1922…..Επίσης εκτέθηκαν –απ’ τις συλλογές του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου τώρα- τ’ αρχιερατικά άμφια του μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομου, αναμνηστικά του Αρχιστράτηγου Λεωνίδα Παρασκευόπουλου, Ελληνικές σημαίες της στρατιωτικής διοίκησης Σμύρνης, αλλά και το γραφείο του Αδαμάντιου Kοραή που αν και γεννήθηκε στη Σμύρνη, καταγόταν από μεγάλη εμπορική οικογένεια της Xίου.

Η Σημαία του στρατηγείου Σμύρνης

Να!!!, λοιπόν μερικά απ’ τα εκθέματα και τις «γωνιές» της γλυκύτατης αυτής έκθεσης.

Η «γωνιά» του Ελληνικού στρατηγείου της Σμύρνης

Ο Αντιστράτηγος Λεωνίδας Παρασκευόπουλος γεννήθηκε στην Κύθνο το 1860, αποφοίτησε από τη ΣΣΕ το 1881 ως ανθυπολοχαγός πυροβολικού και πήρε άμεσα το «βάπτισμα του πυρός» στην κατάληψη της Άρτας το 1881 και στα επεισόδια της Θεσσαλίας το 1886…..Πολέμησε στον πόλεμο του 1897, στον Μακεδονικό Αγώνα, στους Βαλκανικούς πολέμους και στον Α’ ΠΠ που έγινε Συνταγματάρχης και Διοικητής του 2ου Συντάγματος Πεδινού Πυροβολικού της Στρατιάς και στη συνέχεια Αρχηγός πυροβολικού της Στρατιάς κατά την πολιορκία του Μπιζανίου το 1913…..Στη συνέχεια προήχθη σε Υποστράτηγο και ανέλαβε διοικητής της Χ Μεραρχίας…..Πήρε μέρος στο κίνημα του Βενιζέλου το 1916 κι ανέλαβε διοικητής Σώματος Στρατού Εθνικής Αμύνης (1916-1917)…..Το 1917 -Αντιστράτηγος και διοικητής του Α΄ ΣΣ με έδρα τη Θεσσαλονίκη- ηγήθηκε των ελληνικών μονάδων στο τέλος του Μακεδονικού μετώπου και στη συνέχεια μετείχε στη Μικρασιατική εκστρατεία όπου και ηγήθηκε των πρώτων επιχειρήσεων ως επικεφαλής του Α΄ κλιμακίου του Γενικού Στρατηγείου της Σμύρνης…..Επί της αρχιστρατηγίας του καταλήφθηκε από τους Έλληνες η Ανατολική Θράκη και η περιοχή της Σμύρνης, ενώ ξεκίνησε και η προέλαση προς Προύσα και Ουσάκ…..Διετέλεσε Αρχιστράτηγος του στρατού από το 1918 ως το 1920…..Παραιτήθηκε μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές κι αποσύρθηκε στο Παρίσι…..Παραλίγο να γίνει Πρωθυπουργός στην εποχή της δικτατορίας του Πάγκαλου, διετέλεσε «Αριστίνδην» Γερουσιαστής και πρόεδρος της Γερουσίας από τις 18 Μαρτίου 1930 ως τις 19 Αυγούστου του 1932…..Τιμήθηκε με πολλά παράσημα από τρεις βασιλιάδες, απ’ τον Βενιζέλο κι από συμμαχικά κράτη…..Πέθανε στο Παρίσι το 1936.

Και βολτάροντας στην έκθεση «γνώρισα» τις όψεις και τις προκοπές της Ελληνικής Σμύρνης στον 19ο και στον 20ο αιώνα, έως το 1922, αλλά και τις επιδόσεις των κατοίκων της, στις επιστήμες, την παιδεία, τα γράμματα, τις τέχνες, την οικονομία, το εμπόριο, τον αθλητισμό, την κοινωνική πρόνοια και σε όλες γενικά τις δραστηριότητες που δίνουν το στίγμα μιας φιλοπρόοδης, ανεπτυγμένης και με ισχυρά εθνικά και πνευματικά ερείσματα κοινωνίας.

Η «γωνιά» του μητροπολίτη της Σμύρνης, Χρυσόστομου

Τ’ αρχιερατικά άμφια του Χρυσόστομου

Ο τελευταίος μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος -κατά κόσμο Καλαφάτης- γεννήθηκε το 1867 στην Τρίγλια της Βιθυνίας, στην Προποντίδα, εκδήλωσε νωρίς την επιθυμία του να γίνει κληρικός, μπήκε οικότροφος στη θεολογική σχολή της Χάλκης, απ’ όπου αποφοίτησε με Άριστα…..Ο μητροπολίτης Μυτιλήνης Κωνσταντίνος –προστάτης και αρωγός του- τον χειροτόνησε διάκονο, τον προσέλαβε στη μητρόπολη Μυτιλήνης και λίγο αργότερα στη μητρόπολη Εφέσου, όπου το 1896 επενέβη δυναμικά και ουσιαστικά στην προσπάθεια των Λαζαριστών καλόγερων της Σμύρνης να προσηλυτίσουν Ορθοδόξους της Ιωνίας…..Κι όταν στις 2 Απριλίου του 1897 Κωνσταντίνος εκλέχθηκε Οικουμενικός πατριάρχης χειροτόνησε πρεσβύτερο τον Χρυσόστομο και τον διόρισε Μέγα πρωτοσύγκελο του Οικουμενικού πατριαρχείου…..Κι αν κι ο πατριάρχης Κωνσταντίνος απομακρύνθηκε απ’ το θρόνο, κι αν και ξαναεκλέχτηκε ο δυναμικός Ιωακείμ…..ο Χρυσόστομος εκλέχτηκε στις 23 Μαΐου του 1902 παμψηφεί μητροπολίτης Δράμας, Φιλίππων και Ζιχνών…..Αντιμετώπισε μ’ επιτυχία την τρομοκρατική δράση του Βουλγαρικού κομιτάτου, αλλά και την Ρουμανική προπαγάνδα και ανέπτυξε έξοχη Εθνική δράση, συγκρατώντας τους παραπλανημένους, εμψυχώνοντας τους λιγόψυχους και αναλαμβάνοντας ο ίδιος την αρχηγία του αγώνα ενάντια στους Βούλγαρους συμμορίτες……Παράλληλα πραγμάτωσε ένα τεράστιο κοινωνικό έργο…..Έκτισε ναό στη Δράμα, μητροπολιτικό μέγαρο, σχολές, νοσοκομείο, γυμναστήριο, φρόντισε για την ανέγερση σπιτιών για τους καπνεργάτες, ίδρυσε φιλανθρωπικά ιδρύματα, ορφανοτροφεία, γηροκομεία «αναγκάζοντας» τους Τούρκους να τον διώξουν δυο φορές επειδή προκαλούσε –λέει- τη διασάλευση της τάξης…..Το 1910 ο Χρυσόστομος μετατέθηκε στη Σμύρνη κι ανέλαβε τη μητρόπολη…..από κει έζησε το μεγαλείο των Βαλκανικών πολέμων, την Μικρασιατική εκστρατεία και τελικά την Μικρασιατική καταστροφή…..δε δέχτηκε να φύγει απ’ τη Σμύρνη και να εγκαταλείψει τους κατοίκους της, όταν κατέρρεε το μέτωπο…..Οι Τούρκοι τον συνέλαβαν και θανατώθηκε μαρτυρικά στις 27 Αυγούστου του 1922…..Η ορθόδοξη εκκλησία τον ανακήρυξε άγιο και Εθνομάρτυρα.

Η μήτρα του Χρυσόστομου

«το μαρτύριο του Χρυσοστόμου Σμύρνης», Νικόλαου Νάκη

Δωρεά Φίλιππου Φλάμπου

Τέσσερις ελαιογραφίες του Περικλή Βυζάντιου του επίσημου ζωγράφου του Ελληνικού στρατού στη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας

Ο Περικλής Βυζάντιος γεννήθηκε στην Αθήνα στις 16 Ιανουαρίου 1893, φοίτησε στην Σχολή Μακρή και πήρε τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής στο εργαστήρι του Ευάγγελου Ιωαννίδη…..Το 1910 πήγε στο Μόναχο να σπουδάσει νομικά, αλλά γρήγορα τα εγκατέλειψε για να σπουδάσει ζωγραφική στο Παρίσι…..Το 1915 επέστρεψε στην Ελλάδα, για να υπηρετήσει τη θητεία του στο στρατό…..Τελικά λόγω των καταιγιστικών γεγονότων της εποχής, υπηρέτησε για επτά χρόνια…..Στα χρόνια 1921-22 ακολούθησε τον στρατό στη Μικρά Ασία σαν πολεμικός ζωγράφος κι ήταν ο επίσημος σκιτσογράφος της δίκης των Έξι…..Το 1936, με δική του παρέμβαση η ΑΣΚΤ ίδρυσε παράρτημα στην Ύδρα, του οποίου ανέλαβε την διεύθυνση…..Το 1937, τιμήθηκε με δύο κρατικές διακρίσεις, «χαλκούν μετάλλιον» και «τιμητικό δίπλωμα»…..Όταν ξέσπασε ο πόλεμος του ‘40, ο Βυζάντιος φιλοτέχνησε την αφίσα του Πολεμικού Λαχείου, που προορίζονταν για την συγκέντρωση χρημάτων για τις οικογένειες των στρατιωτών…..Μετά τον πόλεμο, παρουσίασε έργα του σε πολλές ατομικές εκθέσεις…..Το 1971, ξεκίνησε να γράφει την αυτοβιογραφία του, αλλά αρρώστησε και τελικά υπέκυψε στις 9 Φεβρουαρίου 1972 πριν προλάβει να την ολοκληρώσει…..Εντούτοις, η αυτοβιογραφία του εκδόθηκε τελικά το 1995.

Η «γωνιά» του Αδαμάντιου Κοραή

Ο Αδαμάντιος Κοραής γεννήθηκε στη Σμύρνη στις 27 Απριλίου 1748…..Υπήρξε φιλόλογος με βαθιά γνώση του ελληνικού πολιτισμού κι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού…..Τον θυμόμαστε για τις γλωσσικές του απόψεις, αλλά κυρίως για την αρνητική στάση που κράτησε όταν ξεκίνησε η Επανάσταση…..Τον θυμόμαστε ακόμα και για την εναντίωση του – σε βαθμό που έφθασε να θεωρείται ηθικός αυτουργός της δολοφονίας του- στην πολιτική του κυβερνήτη Καποδίστρια…..Ο Κοραής πέθανε στο Παρίσι στις 6 Απριλίου 1833. Τα οστά του στάλθηκαν πίσω στην Ελλάδα το 1877 και ετάφη στην Αθήνα…..Σήμερα τον «συναντάμε» -τουλάχιστον όσοι κατεβαίνουμε στο κέντρο- συχνότατα μιας και το άγαλμα του υπάρχει έξω απ’ την πρυτανεία του πανεπιστήμιου Αθηνών.

Αυτή την ολόλαμπρη και ακμαία Σμύρνη λοιπόν, παρουσιάζει με απόλυτη επιτυχία «H Σμύρνη των «Ελλήνων», με υλικό και ενθύμια που διασώθηκαν κυριολεκτικά μέσα απ’ τη φωτιά κι απ’ την Ιστορία.