Όταν ο ΜΠΑΓΑΣΑΣ θυμάται.....Η σφαγή στο ΚΑΤΙΝ.....70 χρόνια μετά.....το χρονικό μιας συγκάλυψης.....και η ταινία

Συμπληρώθηκαν εβδομήντα χρόνια από την μαζική εκτέλεση των Πολωνών αξιωματικών στο σκοτεινό δάσος του Κατίν.

Διαβάσαμε ιστορικά άρθρα, σχόλια εφημερίδων, είδαμε κνηματογραφικές ταινίες, ντοκυμανταίρ, ζήσαμε –έστω από μακριά- διπλωματικές εντάσεις, τελετές μνήμης με τη συμμετοχή πλέον και της Ρωσικής ηγεσίας , αιτήσεις αναγνώρισης μίας ακόμα  πράξης γενοκτονίας....και στο βάθος απλά  αντι- κομμουνισμός.

Ουσία μηδέν.

Εμένα σύντροφοι τα αντί δε μ’ αρέσουν.Δεν τα γουστάρω!!

Και ξέρω καλά ότι για να γράψεις ιστορία –έστω και εύπεπτη όπως η δικιά μου που άλλωστε απευθύνεται μόνο σε φίλους- πρέπει να έχεις γνώση, πάθος και όρεξη για έρευνα και άποψη πολιτική ειδικά αν πάρεις θέση στο γεγονός.

Και ξέρω καλά ότι η ιστορία είναι πονηρή…..δε βγάζεις εύκολα άκρη…..και σίγουρα η ιστορική αλήθεια δεν έχει μόνο μία όψη…..όταν όμως σε παρασύρει δε συμμαζεύεται!!!.....σίγουρα όμως δεν πρέπει να χρησιμοποιείται στην άσκηση πολιτικής.

Και θέλω να τα έχετε υπόψη σας αυτά στο μικρό αφιέρωμα που ακολουθεί.

Πρόσφατα η ΕΤ1 επανέλαβε –με αφορμή την επέτειο του ΟΧΙ- το καταπληκτικό ντοκιμαντέρ «ΒΠΠ κεκλεισμένων των θυρών» σε έξη επεισόδια που ασχολείται με τις Βρεταννοσοβιετικές σχέσεις τον ΒΠΠ και πραγματεύεται τη σφαγή στο Κατίν –με μαρτυρίες επιζώντων, δημίων  κλπ- με την οποία και θα ασχοληθούμε.

Η μνήμη ξύπνησε  από την  αεροπορική τραγωδία που βύθισε στο πένθος την Πολωνία-στις αρχές του 2010- που έχασε με μιας τον δημοφιλή της πρόεδρο  που ταξίδευε με τους επιτελείς του στο Σμολένσκ για να τιμήσει εβδομήντα χρόνια μετά τους νεκρούς του Κατίν…..η μνήμη ξύπνησε γιατί θυμήθηκε την ταινία ΚΑΤΙΝ του Βάιντα…..αλλά η μνήμη ξύπνησε και γιατί τελικά θυμήθηκε την –επιτέλους- έστω και μερική αναγνώριση της σφαγής από τη σημερινή Ρωσική ηγεσία.

Όμως, ας πάρουμε τα πράγματα απ’ την αρχή…..

ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ 

1.Το καλοκαίρι του 1939 φαίνεται πια ότι ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος. Γερμανοί και Σοβιετικοί ζητούν απεγνωσμένα χρόνο για αρτιότερη πολεμική προετοιμασία και προσπαθούν με κάθε κόστος να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες πρώτες ύλες –κυρίως οι Γερμανοί- ή την τεχνογνωσία –κυρίως οι Σοβιετικοί.

Ο Στάλιν –ηγέτης της Σοβιετίας εκείνη την εποχή προσπάθησε χωρίς επιτυχία να τα βρει με τους Βρεταννούς…..και τελικά στις 23 Αυγούστου 1939 άφησε έκπληκτο τον κόσμο ολόκληρο υπογράφοντας με τους Γερμανούς –ιδεολογικούς του αντίπαλους και επί της ουσίας εχθρούς μόνο από το ΑΓΩΝ ΜΟΥ του Χίτλερ-  το Γερμανοσοβιετικό σύμφωνο μη επίθεσης που έμεινε στην ιστορία σαν σύμφωνο ΡΙΜΠΕΝΤΡΟΠ - ΜΟΛΟΤΩΦ. Είναι χαρακτηριστικό το ότι ο Υπουργός εξωτερικών της Γερμανίας Ρίμπεντροπ χρειάστηκε να επικοινωνήσει με τον Χίτλερ για την τελική υπογραφή και το ότι το σύμφωνο αυτό περιείχε ένα «μυστικό» πρωτόκολλο που έγινε γνωστό το 1945 αμέσως μετά την ήττα της Γερμανίας.  Σύμφωνα λοιπόν με αυτό το μυστικό πρωτόκολλο, η Πολωνία σε περίπτωση πολέμου θα μοιραζόταν μεταξύ των δυο χωρών, θα δημιουργούνταν σφαίρες επιρροής της Γερμανίας και της Σοβιετικής Ένωσης  στην Ανατολική και Βόρεια Ευρώπη και τέλος  οι χώρες της Βαλτικής -με εξαίρεση τη Λιθουανία- και η Φινλανδία θα ανήκουν στη σοβιετική σφαίρα επιρροής.

2.Στις 1 Σεπτεμβρίου 1939 οι  Γερμανοί εισέβαλαν στην Πολωνία και ο απαρχαιωμένος αλλά ηρωικός Πολωνικός στρατός υποχώρησε προς τα νοτιοανατολικά της  χώρας αναμένοντας βοήθεια από τη Γαλλία και τη Βρεταννία, που είχαν εγγυηθεί την ακεραιότητα της Πολωνίας, αλλά μάταια!!! (ένα χρόνο μετά αυτό το έργο το είδαμε κι εμείς οι Έλληνες).

3.Παρόλα αυτά στις 3 Σεπτεμβρίου 1939 ο πρωθυπουργός της Βρεταννίας Τσάμπερλεν με ραδιοφωνικό διάγγελμα κήρυξε τον πόλεμο στη Γερμανία –ξεκινώντας τον μεγάλο Ευρωπαϊκό πόλεμο που λίγο καιρό μετά μετατράπηκε σε παγκόσμιο- αλλά ακόμα μιλιά για  ουσιαστική βοήθεια  στην Πολωνία.

4.Και στις 17 Σεπτεμβρίου 1939 νάσου και οι Σοβιετικοί!!! Ο Ερυθρός  Στρατός εισέβαλε στην Πολωνία από τα ανατολικά και τελικά, όπως ήταν φυσικό, στις 6 Οκτωβρίου 1939 οι Γερμανικές και Σοβιετικές στρατιωτικές δυνάμεις κυριάρχησαν πλήρως στην Πολωνία, η Πολωνική κυβέρνηση αναχώρησε για την Αγγλία και η χώρα σε εφαρμογή του επαίσχυντου  Γερμανοσοβιετικού συμφώνου διαμελίστηκε και μοιράστηκε από τους νικητές για τέταρτη –παρακαλώ- φορά στην ιστορία της.

5.Εν τω μεταξύ από τις 19 Σεπτεμβρίου 1939 οι Σοβιετικοί είχαν δημιουργήσει μια ειδική επιτροπή για τη διαχείριση των Πολωνών αιχμαλώτων. Επικεφαλής ήταν ο Λαβρέντι Μπέρια , επίτροπος εθνικής ασφάλειας και επικεφαλής της περιβόητης NKVD. Ιδρύθηκαν μάλιστα και τρία αχανή στρατόπεδα αιχμαλώτων στη Σοβιετική Ένωση σε περιοχές μακριά από αστικά κέντρα σε αφιλόξενα δάση, ώστε ν΄ αποφευχθούν  τα όποια αδιάκριτα βλέμματα Σοβιετικών πολιτών.

6.Και από τον Απρίλιο του 1940 άρχισαν οι μαζικές «προωθήσεις» Πολωνών αιχμαλώτων προς τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Σοβιετικής Ένωσης με μεγάλες απώλειες. Οι κρατούμενοι –που ουσιαστικά είναι το άνθος του πολωνικού στρατού, προοδευτικοί αξιωματικοί και διανοούμενοι-   υποβλήθηκαν σε εξαντλητικές ανακρίσεις και τελικά ο Μπέρια με έγγραφό του στον Στάλιν εισηγήθηκε τη μαζική εξολόθρευσή τους, σαν «εθνικιστές και αντεπαναστάτες».
 Και ο Στάλιν συμφώνησε και μαζί με όλο το Πολιτικό Γραφείο υπέγραψε…..δολοφόνησε…..εγκλημάτησε….. και η Πολωνία στερήθηκε τον βασικό κορμό του στρατού της και όχι μόνο.

7.Η επαίσχυντη αυτή δολοφονική πράξη ονομάστηκε «σφαγή του Κατίν» από το ομώνυμο  δάσος που πραγματοποιήθηκε, δυστυχώς όμως  δεν έγινε μόνο εκεί -άλλες δυο τοποθεσίες αποκαλύφτηκαν  δεκαετίες αργότερα. Οι κρατούμενοι  σύντροφοι μου εκτελέστηκαν με μια σφαίρα στον αυχένα και ρίχτηκαν σε μαζικούς τάφους. Κόλαση πραγματική!!! Πράγματα απάνθρωπα!!!

Και όλα καλά…..σα να μη συμβαίνει τίποτα…..όμως η ιστορία μας έχει και συνέχεια…..

8.Για λόγους που δεν αφορούν το παρόν κειμενάκι σύντροφοι μου, ο Χίτλερ κήρυξε τον πόλεμο στη Σοβιετική Ένωση τον Ιούνιο του 1941 και  ξεκίνησε  η Γερμανική εισβολή με πολλές αρχικά επιτυχίες. Τότε  η εξόριστη Πολωνική κυβέρνηση  υπέγραψε άμεσα συμφωνία με τους Σοβιετικούς για την οργάνωση της εναντίον των Γερμανών αντίστασης και προσπάθησε να θεμελιώσει στενές διπλωματικές σχέσεις με το κράτος του Στάλιν με σκοπό την απελευθέρωση των Πολωνών αιχμαλώτων, ώστε να πολεμήσουν εναντίον των Γερμανών. Και το κατάφερε είναι αλήθεια μιας και στις 30 Ιουλίου 1941 δόθηκε αμνηστία στους επιζώντες κρατούμενους για να σχηματιστεί Πολωνικός στρατός στο έδαφος της Σοβιετίας…..για τους αξιωματικούς όμως μιλιά!!!

9. Και όταν ο Πολωνός στρατηγός Άντερς αναζήτησε τους Πολωνούς αξιωματικούς που είχαν συλληφθεί το 1939 και ζήτησε πληροφορίες από τον σύμμαχο του πλέον Στάλιν, αυτός απάντησε με την παρουσία και του πρωθυπουργού της εξόριστης Πολωνικής κυβέρνησης Σικόρσκι ότι είχαν όλοι ελευθερωθεί και ότι οι Σοβιετικοί έχασαν τα ίχνη τους στη Μαντζουρία.

Ποιός μπορούσε να πιστέψει σύντροφοι μου ότι είχαν δολοφονηθεί πάνω από είκοσι χιλιάδες Πολωνοί??

Η συγκάλυψη του εγκλήματος είχε αρχίσει…..και μάλιστα εύκολα!!

Όμως ο Άντερς επέμενε και το 1942 ο Στάλιν άλλαξε τροπάριο και δήλωσε, ότι οι Πολωνοί αξιωματικοί ήταν στα κατεχόμενα απ’ τους Γερμανούς εδάφη.

Η ιστορία μας όμως δεν τελείωσε ακόμα…..

10…..αφού το 1942 κάποιοι ανώνυμοι Πολωνοί σιδηροδρομικοί εργάτες  στη διάρκεια εργασιών ανακάλυψαν ένα μαζικό τάφο στο Κατίν με πτώματα Πολωνών που φορούσαν στολές αξιωματικών…..και οι φήμες άρχισαν…..αλλά η μοίρα των Πολωνών αξιωματικών παρέμεινε άγνωστη ως το 1943, όταν οι Γερμανικές δυνάμεις με διοικητή τον φον Γκέρσντοφ  παραξενεμένες από τις φήμες, αλλά κυρίως από την επίμονη και για χρόνια αναζήτηση της εξόριστης Πολωνικής κυβέρνησης, άρχισαν τις έρευνες και   ανακάλυψαν ένα μαζικό τάφο κοντά στο δάσος του Κατίν με περίπου τέσσερις χιλιάδες δολοφονημένους Πολωνούς αξιωματικούς…..και το πανηγύρι άρχισε…..η χρυσή ευκαιρία του Γκαίμπελς…..και η θεία δίκη για τον Στάλιν…..

θυμηθείτε σύντροφοι!!!

Ακόμα κανείς δε φαντάζεται το σε εξέλιξη δράμα των Εβραίων-το γνωστό ολοκαύτωμα το οποίο ακόμα και σήμερα συζητιέται και είναι και η κύρια αιτία και αφορμή να αποτρέπεται κάποιος να γνωρίσει έστω ιστορικά το όποιο κοινωνικό πρόσωπο του Εθνικοσοσιαλισμού, αλλά και τα βαθύτερα αίτια του πολέμου-, αλλά και των Σοβιετικών αντιφρονούντων που εκτοπίζονται και δολοφονούνται μαζικά από το καθεστώς και τα οποία αποσιωπήθηκαν επιμελώς για χρόνια πολλά, γιατί απλά η ιστορία γράφεται κατ’ αρχήν πάντα από τους νικητές …..

…..τέλος πάντων!! επανέρχομαι στο μάγο της προπαγάνδας Γκαίμπελς που βρήκε το υλικό που χρειαζόταν για να εκθέσει στους Πολωνούς τους δυτικούς συμμάχους τους και προπάντων τους Σοβιετικούς.

11.Και στις 13 Απριλίου 1943 –ενώ η μάχη του Στάλινγκραντ έχει χαθεί και οι Γερμανοί υποχωρούσαν- ο ραδιοφωνικός σταθμός του Βερολίνου μετέδωσε την είδηση της ανακάλυψης του μαζικού τάφου με τα πτώματα των Πολωνών αξιωματικών –με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες είναι αλήθεια-  και λογικά θεώρησε άμεσα υπεύθυνους και δολοφόνους τους Σοβιετικούς το 1940 και εκμεταλλεύθηκε το θέμα με κάθε τρόπο.

12.Και –αν εξαιρέσουμε τους Πολωνούς- αυτές οι πληροφορίες δεν είχαν μεγάλη απήχηση αρχικά κυρίως γιατί ήταν πλέον γνωστό ότι οι Γερμανοί διέθεταν ισχυρή προπαγάνδα και διαστρέβλωναν τα γεγονότα. Άρχισαν να γίνονται πιστευτά από την μη πειστική απάντηση του ραδιοφωνικού σταθμού της Μόσχας στις 15 Απριλίου 1943 και από τη διάθεση των Γερμανών να επιτρέψουν στον Ερυθρό σταυρό να διεξάγει έρευνες, αλλά και να συνεργαστούν πάνω σ’ αυτό με τους Πολωνούς εχθρούς τους.

13.Αποτέλεσμα?.....ο Στάλιν διέκοψε άμεσα τις διπλωματικές σχέσεις με την εξόριστη Πολωνική κυβέρνηση…..και λίγο αργότερα ο ενοχλητικός Πολωνός πρωθυπουργός σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα πάνω από το Γιβραλτάρ. Τυχαίο? Ίσως!!!.....όμως τότε είχε κυκλοφορήσει και η έρευνα της ανεξάρτητης επιτροπής του Ερυθρού σταυρού που μιλούσε για δεκατέσσερις χιλιάδες δολοφονημένους κι’ έριχνε την ευθύνη στους Σοβιετικούς….δεν είναι λοιπόν λογικό εγώ ο ταπεινός να σκεφτώ ότι ο Τσώρτσιλ και ο Στάλιν να θέλαν ν’ απαλλαγούν από κάποιον ενοχλητικό  που διατάρασσε τη συνοχή της συμμαχίας??

Δυστυχώς σύντροφοι μου το 1943 η Πολωνία δεν ήταν πια αναγκαία στην διεξαγωγή του πολέμου…..οι Αμερικάνοι και οι Σοβιετικοί ήταν οι άρχοντες…..και οι Άγγλοι  συγκάλυψαν το έγκλημα του Κατίν…..γιατί το επέβαλαν οι προτεραιότητες του πολέμου…..κι’ από τις Αγγλικές προτεραιότητες?? εμείς οι Έλληνες ειδικά γνωρίζουμε καλά.

Αξίζει το κόπο κάποιος να διαβάσει τις σημειώσεις του Υπουργού εξωτερικών της εξόριστης κυβέρνησης της Πολωνίας Ρατζίνσκι για να καταλάβει τι εστί Τσώρτσιλ.

Όμως δυστυχώς για όλους αυτούς η ιστορία μας έχει και συνέχεια.

14.Το 1943 είναι πια φανερό ότι οι Γερμανοί χάνουν τον πόλεμο…..υποχωρούσαν παντού…..Έτσι τον Σεπτέμβριο οι Γερμανικές δυνάμεις  υποχώρησαν  και εγκατέλειψαν και το Κατίν.

Και η συγκάλυψη συνεχίστηκε…..

15.Τον Ιανουάριο του  1944 τώρα, το Σμολένσκ ανακαταλήφθηκε  από τους Σοβιετικούς και  η εκστρατεία της συγκάλυψης ξεκίνησε και επισήμως με τη συγκρότηση της επιτροπής  Μπουρντένκο, η οποία επέβλεψε την εκταφή των νεκρών και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι μαζικές εκτελέσεις  έγιναν από τους Ναζί το 1941, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και όχι το 1940 από τους Σοβιετικούς.

Γιατί εγώ να πιστέψω αυτή την επιτροπή που αποτελούνταν μόνο από Σοβιετικούς και να μη πιστέψω της επιτροπή του Ερυθρού σταυρού που περιλάμβανε και ιατροδικαστές από ουδέτερες και από κατεχόμενες περιοχές αλλά και Πολωνούς??

Όμως ενώ ο πόλεμος συνεχιζόταν, το θέμα του Κατίν ξεχάστηκε…..

16…..και οι Αμερικάνοι συμφώνησαν παρόλο που το 1944 ο πλωτάρχης Ερλ, ειδικός απεσταλμένος του προέδρου Ρούζβελτ στα Βαλκάνια, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα εγκλήματα του Κατίν ήταν ευθύνη των Σοβιετικών. Ο πόλεμος αργούσε να τελειώσει ακόμη κι ο Ρούζβελτ προτίμησε την εκδοχή της Ναζιστικής ενοχής. Ο κακόμοιρος ο Ερλ –για να μη ξεχνιόμαστε- διατάχθηκε να μην εκδώσει τα συμπεράσματά του, μετατέθηκε στην Αμερικανική Σαμόα για το υπόλοιπο του πολέμου…..και ξεχάστηκε. Και το Κατίν δε συζητήθηκε ούτε στην Τεχεράνη ούτε στη Γιάλτα αν και ο Ρούζβελτ προσπαθούσε να κρατά καλές σχέσεις με τους Πολωνούς.

17.Στην Πολωνία τώρα, η αντίσταση ήρθε σ’ επαφή με τον γιατρό Ρόμπελ που είχε δει τα Γερμανικά αρχεία για το Κατίν, τα οποία οι Γερμανοί πήραν μαζί τους στην υποχώρηση και για τα οποία υπεύθυνος ήταν ο γιατρός Μπεκ. Τι έγινε?.....Ο Ρόμπελ  συνελήφθη από τους Σοβιετικούς και εξαφανίστηκε…..και ο Μπεκ ή τα έκαψε ή τα παρέδωσε στους Αμερικάνους. Οι Αμερικάνοι?.....αν τα πήραν σίγουρα τα παρέδωσαν στους Σοβιετικούς…..το σίγουρο πάντως είναι ότι έξω από μερικές φωτογραφίες, τα αρχεία εξαφανίστηκαν!!!

18.Λίγο αργότερα, ο Βούλγαρος γιατρός Μαρκώφ μέλος της επιτροπής του Ερυθρού σταυρού, άλλαξε τη κατάθεση του –σίγουρα κάτω απ την πίεση της Σοβιετίας- και ενοχοποίησε τους Γερμανούς και την ίδια εποχή συνελήφθη από τους  Γιουγκοσλάβους και ο Κροάτης γιατρός Γιούρακ –μέλος κι αυτός της ίδιας επιτροπής- που εξαφανίστηκε έκτοτε από προσώπου γης γιατί μάλλον αρνήθηκε ν’ αλλάξει την κατάθεση του.

Και ο πόλεμος τελείωσε…..και οι νικητές δίκασαν και καταδίκασαν τους νικημένους στη Νυρεμβέργη…..κι ενώ οι Γερμανοί κατηγορήθηκαν και για το Κατίν…..στην τελική δικαστική  απόφαση μιλιά!!!

19.Και το θέμα του Κατίν ξανακούστηκε το 1948. Αιτία τώρα ήταν ο Αμερικανός Συνταγματάρχης Βαν Φλιτ –αιχμάλωτος πολέμου το 1943 από τους Γερμανούς, που βρέθηκε στο Κατίν- και είχε καταθέσει τις απόψεις του από το 1945. Τότε η κατάθεση του θεωρήθηκε απόρρητη και εξαφανίστηκε –πιθανότατα από κάποιον Χις Αμερικανό αξιωματούχο και Σοβιετικό πράκτορα- και κατέθεσε για δεύτερη φορά το 1948 και αυτή του η κατάθεση δεν εξαφανίστηκε, αλλά αποσιωπήθηκε…..

Όχι όμως για πολύ σύντροφοι!!!

Είμαστε στο 1950…..ο πόλεμος της Κορέας φουντώνει…..και ο ψυχρός πόλεμος είναι στα πάνω του…..

Έχουμε λοιπόν και συνέχεια.

20.Στη Κορέα κάποιοι Αμερικανοί αξιωματικοί συνελήφθησαν. Ο φόβος της Αμερικανικής κυβέρνησης να μην επαναληφθούν καταστάσεις σαν το Κατίν με θύματα τώρα Αμερικανούς αξιωματικούς, την οδήγησε σε αποκαλύψεις…..και τα όργανα άρχισαν!!! Συγκροτήθηκε και επιτροπή στο Κονγκρέσο…..η επιτροπή Μάντεν…..και η ευθύνη πήγε στους Σοβιετικούς!!!

Όμως η στάση των Αμερικανών στη διάρκεια του πολέμου μπέρδευε τα πράγματα..…η Πολωνία ήταν πια σοσιαλιστική δημοκρατία και επικρατούσε Σταλινισμός, ψάξε να βρεις άκρη…..

Τι να πιστέψει κανείς??

21.Διάβασα, ότι το 1961 ο Χρουστώφ γενικός γραμματέας του ΚΚ της Σοβιετικής Ένωσης και πολέμιος του Σταλινισμού πρότεινε στον τότε ηγέτη της Πολωνίας Γκομούλκα να εξιχνιασθεί το θέμα του Κατίν και να κατηγορηθεί ευθέως ο Στάλιν. Όμως ο Γκομούλκα αρνήθηκε σκεπτόμενος τα αντισοβιετικά αισθήματα των Πολωνών και τις εξελίξεις που θ΄ ακολουθούσαν. Αν αυτό αληθεύει…..μια ακόμα ευκαιρία χάθηκε…..όταν δε ο Χρουστώφ έχασε την εξουσία??.....τα πάντα ξεχάστηκαν!!!.....το Κατίν δεν αναφερόταν ούτε στις εγκυκλοπαίδειες.

22.Και το 1974 που ο Αμερικανός πρόεδρος Νίξον επισκέφτηκε τη Σοβιετική Ένωση οι Σοβιετικοί -προσπαθώντας σίγουρα ν΄ αποπροσανατολίσουν τα πράγματα- τον πήγαν και σ’ ένα μνημείο  στο Λευκορωσικό χωριό Χατύν όπου οι Γερμανοί είχαν εκτελέσει χιλιάδες αθώους και κάψει εννέα χιλιάδες χωριά σε αντίποινα. Μια άλλη τραγική και επαίσχυντη ιστορία με την οποία θ’ ασχοληθούμε μελλοντικά. Όμως καμμία σχέση με το Κατίν που ασχολούμαστε.

Και επιτέλους φτάσαμε στη δεκαετία του 1980 τότε που τα ολοκληρωτικά κομμουνιστικά καθεστώτα ήταν έτοιμα να καταρρεύσουν. Στην Πολωνία που μας αφορά σύντροφοι μου, θυμάστε την ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ?? Θυμάστε που πίεζε την Πολωνική κυβέρνηση να αναγείρει μνημείο για το Κατίν όχι με την αναγραφή των υπευθύνων αλλά με την αναγραφή απλά «1940»??

23.Και όταν τον Δεκέμβριο του 1981 όλα ήταν έτοιμα για την ανέγερση του, κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος. Νέος ηγέτης της Πολωνίας ο Γιαρουζέλσκι…..και το Κατίν πάλι στο περιθώριο.

Όμως σύντροφοι μου ο κόσμος άλλαζε!!!

24.Το 1985 ανήλθε στη Σοβιετική εξουσία ο Γκορμπατσόφ με όραμα –ή εξαναγκασμό- για αλλαγές στο πολιτικό σύστημα της χώρας του. Τότε άρχισαν και οι πιέσεις για την αποκάλυψη της αλήθειας για το Κατίν στην Πολωνική και τη Σοβιετική κυβέρνηση…..και είναι αλήθεια ήταν έντονες…..όμως ο δρόμος θα ήταν ακόμη μακρύς μιας και στην κοινή Σοβιετοπολωνική  επιτροπή που συστήθηκε το 1987 για να ερευνήσει «κενά ιστορικά σημεία», το Κατίν δεν συμπεριλήφθηκε. Και όταν ο Γκορμπατσόφ επισκέφτηκε την Πολωνία το 1988 δεν μίλησε για το Κατίν και λίγο μετά οι Πολωνοί βγήκαν στους δρόμους, απαιτώντας να μάθουν την αλήθεια.

Το 1990 σύντροφοι τα κομμουνιστικά καθεστώτα κατέρρευσαν το ένα μετά το άλλο σαν χάρτινος πύργος…..η αρχή του τέλους για το Κατίν επιτέλους έρχεται!!!

25.Τον Οκτώβριο λοιπόν του 1990 ο Γκορμπατσόφ δημοσιοποίησε στους Πολωνούς στοιχεία για το Κατίν και αποκάλυψε και άλλες δυο τοποθεσίες: το Μέντνογιε και το Πιατικχάκι. Όμως κατηγόρησε τον Μπέρια και τον Στάλιν και όχι το Σοβιετικό κράτος…..μίλησε για εγκλήματα πολέμου κι όχι για γενοκτονία…..

Σε λίγο και η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε…..απλά!!

26.Το 1991 ο Ρώσος πλέον πρόεδρος Γιέλτσιν παρέδωσε στον τότε πρόεδρο της Πολωνίας Βαλέσα την έγγραφη πρόταση του Μπέρια το Μάρτιο του 1940 να εκτελέσει πάνω από είκοσι πέντε χιλιάδες Πολωνούς, που είχε και την υπογραφή του Στάλιν, αλλά ακολούθησε ακριβώς την τακτική του προκατόχου του, αρνούμενος τη συνολική ευθύνη του κράτους.

20.Και επιτέλους!!!.....κάλλιο αργά παρά ποτέ τον Απρίλιο του 2010 ο Ρώσος πρωθυπουργός Πούτιν απέτισε φόρο τιμής στα θύματα της σφαγής του Κατίν, χωρίς βέβαια να ζητήσει συγγνώμη, αλλά δηλώνοντας: «Ένα έγκλημα δεν μπορεί να δικαιολογηθεί με κανέναν τρόπο. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν, αλλά μπορούμε να αποκαταστήσουμε την ιστορική αλήθεια και δικαιοσύνη». Και η ιστορική αλήθεια σύμφωνα με τον Ρώσο πρωθυπουργό είναι ότι τόσο οι Ρώσοι όσο και οι Πολωνοί υπήρξαν θύματα ενός καθεστώτος που κάτω από τις διαταγές του Στάλιν σκότωνε ανεξάρτητα από τη φυλή και τη θρησκεία κάποιου.

ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Οι Σοβιετικοί δολοφόνησαν πάνω από είκοσι χιλιάδες αξιωματικούς και διανοούμενους με σκοπό τον αφανισμό της ανώτερης Πολωνικής τάξης, ώστε σε περίπτωση μιας μελλοντικά ανεξάρτητης και σοσιαλιστικής Πολωνίας να αποφευχθεί ο κίνδυνος ύπαρξης αντικομουνιστών  με αποδοχή στον Πολωνικό λαό.Και σίγουρα το έγκλημα αυτό αμαυρώνει τη φήμη του Σοβιετικού ηρωισμού στη διάρκεια του Β’ΠΠ μιας  και υπενθυμίζει την επαίσχυντη συνεργασία των Σοβιετικών Σταλινιστών με τους Ναζί, με θύμα τους Πολωνούς.
Όμως σύντροφοι το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα δε δικαιώνει σε καμμία περίπτωση την άλλη πλευρά, γιατί δεν ακυρώνει κανένα από τα δικά της εγκλήματα –που ήταν πολλά- απλά εγώ τόνισα και προσπάθησα -είναι αλήθεια- να πάρω θέση σ’ ένα αμφισβητούμενο για χρόνια επαίσχυντο έγκλημα. Μια σφαγή!!!    

ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ

Το 1998 η Μόσχα έκανε λόγο για πάνω από ογδόντα χιλιάδες Σοβιετικούς αιχμαλώτους που χάθηκαν στα Πολωνικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, μετά τα γεγονότα του 1919-21.

Την αρχική έκπληξη διαδέχθηκε η άρνηση των κατηγοριών από τους Πολωνούς και η ταυτόχρονη πρόταση σύστασης κοινής επιτροπής για την εξέταση του θέματος…..που φυσικά οι Ρώσοι απέρριψαν.

Και τότε πρωτοακούστηκε η φήμη ότι από το 1990 ο Γκορμπατσόφ προσπαθούσε να βρει αντιστάθμισμα για το Κατίν. 

ΜΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Αν διαβάσετε την ιστορία του πολυγραφότατου Τσώρτσιλ σύντροφοι θα εντυπωσιαστείτε από τον λακωνικό τρόπο που αναφέρεται για το Κατίν.

Εγώ κατ΄ αρχήν εντυπωσιάστηκα και βοηθήθηκα από τα συγκλονιστικά στοιχεία και τις μαρτυρίες του ντοκυμανταίρ που σας προανέφερα, αλλά και από το άρθρο του Κου Βαρβούνη στο περιοδικό ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ τεύχος 28.

Πολλά στοιχεία βρήκα και διασταύρωσα στο THE OXFORD COMPANION TO WORLD WAR II.

Και φυσικά στο αστείρευτο διαδίκτυο…..

Η ΤΑΙΝΙΑ

Κυρίως λοιπόν η ταινία –το ΚΑΤΙΝ του Αντρέι Βάιντα που πρόσφατα είδα στον ΑΝΤΕΝΝΑ- μ’ έφερε αντιμέτωπο μ’ αυτό το ιστορικό γεγονός, μ’ αυτό το αποτρόπαιο έγκλημα στο οποίο –όπως σας είπα -ούτε η δίκη στη Νυρεμβέργη έδωσε απάντηση, ενώ είχε την ευκαιρία.

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης μιλώντας για τη ταινία του δήλωσε ότι επιχείρησε να δώσει στους συμπατριώτες του Πολωνούς ένα πεδίο για διάλογο, επειδή τελικά το Κατίν είναι μία υπόθεση καθαρά Πολωνική.  

Τελικά βέβαια η ταινία προκάλεσε σοβαρές πολιτικές αντιπαραθέσεις, αφού και ο ίδιος ο σκηνοθέτης δεν άφησε πολλά περιθώρια για διάλογο, μιας και υιοθέτησε την μία από τις δύο απόψεις. Και καλά έκανε!!

Κι εγώ ο ταπεινός θαυμαστής και θεατής του θέλω να τονίσω ότι  ο Αντρέι Βάιντα είναι ένας σημαντικός σκηνοθέτης που δεν καταγγέλλει για πρώτη φορά  τα εγκλήματα του κομμουνισμού στην χώρα του. Ο «Άνθρωπος από Μάρμαρο» του 1977 για έναν αγνοημένο  ήρωα της εργατικής τάξης που έπεσε σε δυσμένεια, υπήρξε η πιο διάσημη ταινία αντιφρονούντα από το Ανατολικό Μπλοκ. Μια ταινία –που αν θυμάστε-  άνοιξε τον δρόμο για το ανεξάρτητο συνδικάτο της «Αλληλεγγύης», το οποίο, ο Βάιντα έκανε αργότερα διάσημο με τον «Άνθρωπο από Σίδερο» (Χρυσός Φοίνικας 1981). Στο ίδιο πνεύμα κινιόταν τόσο το αλληγορικό «Δαντών» με τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ, όσο και το «Χωρίς Αναισθητικό» με θέμα έναν πετυχημένο καθηγητή πανεπιστημίου που μετά από μια δήλωση του, έπεσε στη δυσμένεια του καθεστώτος.  Το γεγονός όμως αυτό από μόνο του δεν τον κάνει ντε και καλά αντικομουνιστή και στα μάτια μου δεν είναι ιδεολογικά ύποπτος ή προκατειλημμένος. Κι ας έχει και προσωπική σχέση με την ταινία, μιας κι ο πατέρας του υπήρξε ένας από τους δολοφονημένους Πολωνούς αξιωματικούς.

Η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, ανάγκασε τον Πούτιν να δηλώσει ότι τα ντοκουμέντα πάνω στα οποία βασίσθηκε η ενοχή της Σοβιετικής Ένωσης είναι αμφισβητήσιμα και το δικό μας «Ριζοσπάστη» να την χτυπήσει αλύπητα και να την χαρακτηρίσει Γκαιμπελσικό ψέμα. Μάλιστα!!

Όμως –τουλάχιστον όπως εγώ το κατάλαβα-  το ΚΑΤΙΝ δεν είναι μία ταινία για τα θύματα, αλλά μία ταινία για τους συγγενείς, τους φίλους και τους επιζώντες  που έμειναν πίσω και ο τρόπος που προσπάθησαν να ψάξουν και ν’ αντιμετωπίζουν την αλήθεια.

 Έτσι η αναζήτηση της επικίνδυνης ιστορικής αλήθειας –αυτά που λέγαμε στην αρχή- επανέρχεται δυναμικά ως ηθικό και πολιτικό θέμα, παρασύρει, οδηγεί σε πράξεις απελπισίας και ηρωισμού, ψάχνει και τελικά δικαιώνεται και μαγεύει.

Τελικά σύντροφοι το ΚΑΤΙΝ  αξίζει τον μύθο του. Δείτε το χωρίς ιδεολογική προκατάληψη, βγάλτε τα δικά σας συμπεράσματα, απολαύστε την επιβλητική μουσική…..και προσοχή στο δεύτερο μέρος: ρίχνει γροθιά στο στομάχι!!!.....μία μεγάλη ταινία, με φοβερή σκηνοθεσία και ηθοποιία που συγκλονίζει.

ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ

Οι Πολωνοί σύντροφοι «ΔΕΝ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ ΟΣΟ ΖΟΥΝ», όπως λέει κι ο Εθνικός τους ύμνος.

Όμως δεν ξεχνούν επίσης και τον Σόλσκι –δείτε το ΚΑΤΙΝ και θα με καταλάβετε- που σταμάτησε να γράφει ξαφνικά στο ημερολόγιο του το πρωί της 8^ης Απριλίου του 1940.

Περιγράψαμε την εποχή των Άκρων, σύντροφοι.

Κι αν αναρωτιέστε αν έμαθε εν τω μεταξύ τίποτα ο κόσμος…..σκεφτείτε μόνο τη Σρεμπρένιτσα…..και δώστε απάντηση μόνοι σας!!!

Γεια χαρά!!!