ΙV Μεραρχία Πεζικού "ΠΕΛΟΠΟΝΝΉΣΟΥ".....100 χρόνια Ιστορίας, προσφοράς και δράσης

Φέτος το Γενάρη η IV Μεραρχία Πεζικού «Πελοποννήσου» συμπλήρωσε τα 100 της χρόνια -χρόνια σημαντικής παρουσίας στους στρατιωτικούς αγώνες του Έθνους, αλλά και στην ειρηνική ζωή του τόπου- και τα γιόρτασε με λαμπρότητα στην Τρίπολη, στο στρατόπεδο «Κολοκοτρώνη», την έδρα του 11ου ΣΠΖ « ΑΡΓΥΡΌΚΑΣΤΡΟ». 

Οι εκδηλώσεις τιμής και αναγνώρισης της προσφοράς της Μεραρχίας ακολούθησαν πιστά το τυπικό τελετουργικό που συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις.

Ξεκίνησαν με επιμνημόσυνη δέηση, ακολούθησε  χαιρετισμός και ανάγνωση της ημερήσιας διαταγής απ’ τον διοικητή της Μεραρχίας Σχη Μάνθο Μπελέκο και τον εκπρόσωπο του ΓΕΣ Υπτγο Στυλιανόπουλο και καταθέσεις στεφάνων.....Στη συνέχεια  ακούστηκε το σύντομο ιστορικό της Μεραρχίας, ακολούθησε παρέλαση τμημάτων, παρουσιάστηκε μια αξιόλογη έκθεση ιστορικών κειμηλίων και  προβολή βίντεο. 

Παρόντες στις εκδηλώσεις ήσαν,  εκπρόσωποι των λοιπών στρατιωτικών αστυνομικών και πυροσβεστικών αρχών, της περιφέρειας Πελοποννήσου,  του δήμου της Τρίπολης και πολύς κόσμος.  

Ευκαιρία λοιπόν αγαπημένοι μου σύντροφοι να γράψουμε κι εμείς λίγα λόγια για την ιστορία, την προσφορά και τη δράση της Μεραρχίας, μιας Μεραρχίας που συνέχεια τα τελευταία χρόνια –στα πλαίσια των συνεχών αναδιοργανώσεων του στρατού μας- «παροπλίζεται», αλλά τελικά –κυριολεκτικά στο παραπέντε- τη γλυτώνει και συνεχίζει τη λειτουργία της.

Στην Τρίπολη του Κολοκοτρώνη λοιπόν, στο στρατόπεδο «ΠΛΑΠΟΥΤΑ» έχει την έδρα της η ΙV Μεραρχία Πεζικού «Πελοποννήσου».

Η ιστορία της ξεκινά στις 7 Ιανουαρίου 1912, ημερομηνία που ιδρύθηκε με το Νόμο ΓλΕ’  «περί οργανισμού του Στρατού»  απ’  τη κυβέρνηση  Βενιζέλου και πρώτη της έδρα το Ναύπλιο.....Το 8ο ΣΠΖ με έδρα το Ναύπλιο, το 9ο ΣΠΖ με έδρα τη Καλαμάτα, το 11ο ΣΠΖ με έδρα τη Τρίπολη και το 4ο Σύνταγμα Πεδινού Πυροβολικού με έδρα την Αθήνα, αποτέλεσαν τις πρώτες οργανικές της  μονάδες, που λίγο μετά ξεκίνησαν να υπερδιπλασιάσουν την πατρίδα μας μετέχοντας σε δύο απελευθερωτικούς πολέμους που η ιστορία ονόμασε Βαλκανικούς. 

ο Μέραρχος Μοσχόπουλος

Στον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο λοιπόν -εναντίον των Τούρκων-λοιπόν και με διοικητή τον Υποστράτηγο Μοσχόπουλο η Μεραρχία αποτέλεσε μέρος της στρατιάς Θεσσαλίας κι έλαβε αρχικά μέρος στις μάχες του Σαραντάπορου και των Γιαννιτσών συμβάλλοντας ουσιαστικά στην κατάληψη της πόλης.....και είναι σήμερα γεγονός αναμφισβήτητο σύντροφοι, ότι οι νίκες στο Σαραντάπορο και στα Γιαννιτσά οδήγησαν στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και στην εκκαθάριση της δυτικής Μακεδονίας απ’ τους Τούρκους.....Η ΙV Μεραρχία απελευθέρωσε την Έδεσσα στις 2 Νοεμβρίου 1912 και με εμπροσθοφυλακή το 8ο ΣΠΖ απελευθέρωσε τη Φλώρινα διώχνοντας κυριολεκτικά τους Τούρκους απ’ τη κεντρική και τη δυτική Μακεδονία.....Αμέσως μετά αποδεσμεύτηκε απ’ τη στρατιά Θεσσαλίας, μεταφέρθηκε με πλοία στην Πρέβεζα και στις 20 Δεκεμβρίου του 1912 προσαρτήθηκε στη στρατιά Ηπείρου και συμμετείχε ενεργά στην εκπόρθηση των οχυρών του Μπιζανίου, στην απελευθέρωση των Ιωαννίνων και στην εκκαθάριση της Ηπείρου απ’ τους Τούρκους φτάνοντας μέχρι τη Χειμάρα, το Αργυρόκαστρο και την Κορυτσά.  

Ένα από τα λάφυρα της μάχης του Σαραντάπορου  σύντροφοι, που εκτέθηκε στην έκθεση ιστορικών κειμηλίων που εκτέθηκαν στο στρατόπεδο « ΚΟΛΟΚΟΤΡΏΝΗ» στα πλαίσια των εορτασμών για τα εκατό χρόνια της ΙV ΜΠΖ.....Η σημαία των Τούρκων που κυριεύτηκε στις 10 Οκτωβρίου του 1912 έξω από τα Σέρβια από τον 4ο λόχο του 9ου ΣΠΖ και πιο συγκεκριμένα απ' τους Ανθυπολοχαγούς Σούμπαση, Στρατηγόπουλο, Παπαδόπουλο τον Ανθυπασπιστή Κοπελούζο και τον Επιλοχία Μωκεάν.  

Ο δεύτερος Βαλκανικός πόλεμος σύντροφοι ξεκίνησε αμέσως μετά τη λήξη του πρώτου κι αυτή τη φορά αντίπαλοι μας ήταν οι Βούλγαροι…..η ΙV Μεραρχία βρέθηκε άμεσα στην πρώτη Γραμμή του μετώπου…..πολέμησε επάξια   στο Κιλκίς-Λαχανά, απελευθέρωσε το Κιλκίς και κυνήγησε τους Βούλγαρους μέχρι το Τέρπυλλο.....Έλαβε μέρος στις μάχες της Δοϊράνης, της Κρέσνας και της Τζουμαγιάς και στις 20 Σεπτεμβρίου 1913 μετακινήθηκε στο Σιδηρόκαστρο για να κυνηγήσει κάτι Τούρκους που ξέμειναν απ' τα παλιά.....Τέλος στις 20 Νοεμβρίου του 1913 γύρισε με δόξα και τιμές στο Ναύπλιο, στην έδρα της. 

Ο Α’ ΠΠ –η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ στις 15 Ιουνίου 1917- βρήκε τη Μεραρχία στο Ναύπλιο με διοικητή τον Σχη (ΠΒ) Νικόλαο Βλαχόπουλο και μονάδες το 8ο ΣΠΖ με έδρα το Ναύπλιο, το 11ο ΣΠΖ με έδρα την Τρίπολη και το 35ο ΣΠΖ με έδρα τη Κόρινθο…..κι αφού επιστρατεύτηκε αναχώρησε για το μέτωπο στις 28 Ιουλίου 1918 κι εντάχτηκε στην 1η ομάδα Μεραρχιών της στρατιάς Ανατολής. 

Ιστορική Αναδρομή

1. Η ΙV ΜΠ Συγκροτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 1912, από την κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου με έδρα το Ναύπλιο και οργανικές Μονάδες το 8^ο ΣΠ στο Ναύπλιο, το 9^ο ΣΠ στην Καλαμάτα, το 11^ο ΣΠ στην Τρίπολη και το 4^ο Σύνταγμα Πεδινού Πυροβολικού στην Αθήνα.

2. Στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο, αποτέλεσε Σχηματισμό της Στρατιάς Θεσσαλίας, με συνολική δύναμη 10.500 Αξκούς και Οπλίτες. Στη μάχη του Σαρανταπόρου, ενεργούσα στο πλαίσιο της καλώς εννοούμενης πρωτοβουλίας, κινήθηκε τάχιστα στα μετόπισθεν της αμυντικής τοποθεσίας των Τούρκων και τους εξανάγκασε να συμπτυχθούν εσπευσμένα για ν΄ αποφύγουν τον εγκλωβισμό τους. Στη μάχη των Γιαννιτσών, η επίθεση της Μεραρχίας κατά της ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗΣ παρυφής της πόλης, ήταν τόσο ισχυρή, ώστε κλόνισε όλη την τοποθεσία και συνέβαλε στην κατάληψη της πόλης. Η νίκη στο Σαραντάπορο, στην οποία ο ρόλος της Μεραρχίας υπήρξε καθοριστικός καθώς και στα Γιαννιτσά οδήγησε στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και επέτρεψε στη Στρατιά Θεσσαλίας να ασχοληθεί με την εκκαθάριση της Δυτικής Μακεδονίας από τις τουρκικές δυνάμεις που είχαν αποκοπεί στην περιοχή. Η ΙV Μεραρχία με εμπροσθοφυλακή το 8^ο ΣΠ, κατέλαβε τη Φλώρινα, εξέλιξη που σηματοδότησε και την οριστική εκτόπιση των Τούρκων από την Κεντρική και Δυτική Μακεδονία. Οι απώλειές της Μεραρχίας κατά τις μάχες αυτές ανέρχονται σε 205 νεκρούς και 738 τραυματίες.

3. Η ευτυχής και σύντομη για τα ελληνικά όπλα κατάληξη των επιχειρήσεων της Στρατιάς Θεσσαλίας, αποδέσμευσε δυνάμεις ικανές να διεκδικήσουν και την απελευθέρωση της Ηπείρου. Η ΙV Μεραρχία ως Σχηματισμός της Στρατιάς Ηπείρου συμμετείχε επίσης με καθοριστικό τρόπο στην εκπόρθηση της οχυρωμένης τοποθεσίας Μπιζανίου και στην απελευθέρωση των Ιωαννίνων, Οι απώλειές της κατά τις μάχες αυτές ανέρχονται σε 125 νεκρούς και 922 τραυματίες.

4. Κατά τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο βρέθηκε και πάλι στην πρώτη γραμμή του μετώπου και έναντι της, οργανωμένης από τους Βουλγάρους, τοποθεσίας Κιλκίς - Λαχανά. Η Μεραρχία επιτιθέμενη σε λίαν αναπεπταμένο και ακάλυπτο έδαφος, προσεγγίζει το Κιλκίς, πληρώνοντας ακριβό τίμημα απωλειών. Μετά την κατάληψη της πόλης, λαμβάνει τη διαταγή «να καταδιώξει κατά πόδας τον εχθρό παντί σθένει μέχρι τελευταίας εξαντλήσεως», και φθάνει στο Τέρπυλλο με συνολικές απώλειες 1257 Αξκούς και οπλίτες.Μέχρι την υπογραφή της ειρήνης και τον τερματισμό του πολέμου, η ΙV ΜΠ συμμετείχε στις μάχες της Δοϊράνης, Κρέσνας και Τζουμαγιάς με απώλειες 111 νεκρούς και 407 τραυματίες.

5. Με την κήρυξη από την Ελλάδα του πολέμου εναντίον των Κεντρικών Αυτοκρατοριών, στις 15 Ιουνίου 1917 η ΙV ΜΠ συγκροτούμενη από το 8^ο ,το 11^ο και 35^ο (τριακοστό πέμπτο) Σύνταγμα Πεζικού αναχώρησε για το μέτωπο και αποτέλεσε οργανικό Σχηματισμό της 1^ηςΟμάδας Μεραρχιών της Στρατιάς Ανατολής. Έλαβε μέρος στη γενική επίθεση των Συμμάχων που ξεκίνησε το πρωί της 1^ης Σεπτεμβρίου 1918 και οδήγησε στην πλήρη κατίσχυση των συμμαχικών όπλων. Μετά το σήμα καταπαύσεως των εχθροπραξιών, τις μεσημβρινές ώρες της 17 Σεπ 1918, ακολούθησε η μετακίνησή της στην περιοχή του Τσάρεβο – Σέλο, όπου ανέλαβε τη φρούρηση των Σερβοβουλγαρικών συνόρων μέχρι τις 25 Σεπ οπότε αντικαταστάθηκε από τη Μεραρχία Αρχιπελάγους. Στις 2 Νοεμβρίου ετέθη στη διάθεση του Ελληνικού Στρατηγείου και μετακινήθηκε νότια στην περιοχή της Αξιούπολης, υπαγόμενη ξανά στο Β΄ ΣΣ. Οι απώλειες της Μεραρχίας κατά τις επιχειρήσεις του Α’ Παγκοσμίου Πολέμουήταν 108 νεκροί και 354 τραυματίες. Για τη συμμετοχή τους στις επιχειρήσεις, τα Συντάγματα της Μεραρχίας απέσπασαν ιδιαίτερα ευμενή σχόλια και η Μεραρχία Εύφημη Μνοία, από τη συμμαχική διοίκηση.

6. Τον Απρίλιο του 1921, η ΙV Μεραρχία διαπεραιώθηκε από το Ναύπλιο στη Σμύρνη για να ενισχύσει τη Στρατιά Μικράς Ασίας. Το πρώτο 10ήμερο του Ιουνίου μετακινήθηκε στην περιοχή Τουτλουτζά – Καλιουκούρτ, συγκροτώντας μαζί με την ΧΙΙ ΜΠ(Δωδεκάτη) το Νότιο Συγκρότημα Μεραρχιών.Πληροφορούμενο το Επιτελείο της Στρατιάς ότι οι Τούρκοι είχαν εγκαταλείψει το Αφιόν Καραχισάρ , έδωσε διαταγή στην ΙV ΜΠ να καταλάβει την πόλη, κάτι που υλοποιήθηκε χωρίς δυσκολίες τις μεσημβρινές ώρες της 30 Ιουνίου. Στις 3 Ιουλίου η Στρατιά διέλυσε το Νότιο Συγκρότημα και υπήγαγε τη Μεραρχία στις άμεσες διαταγές της.Η προέλαση των Ελληνικών Δυνάμεων με κατεύθυνση την Άγκυρα, ξεκίνησε στις 28 Ιουλίου 1921, με την ΙV Μεραρχία να κινείται στο δεξιό της Στρατιάς διαφυλάσσοντας τα νώτα της. Στις 10 Αυγούστου άρχισε η Ελληνική επίθεση και 20 ημέρες αργότερα και μετά τη διεξαγωγή πείσμονος αγώνος, οι Ελληνικές δυνάμεις οπισθοχώρησαν και εγκαταστάθηκαν στα δυτικά του Σαγγάριου, επανερχόμενες, στις 8 Σεπτεμβρίου, στη γραμμή Εσκί Σεχίρ - Αφιόν Καραχισάρ.Το καλοκαίρι του 1922, η ΙV ΜΠ με διοικητή τον Υποστράτηγο Δημήτριο Δημαρά, είχε οργανωθεί αμυντικά στο Καμελάρ. Η κύρια επίθεση των Τούρκων ξεκίνησε τις πρώτες πρωινές ώρες της 13 Αυγούστου με καταιγιστικό βομβαρδισμό του ελληνικού μετώπου, που όμοιό του ουδέποτε είχαν υποστεί στρατεύματα στην Μ Ασία, με την κύρια προσπάθειά τους στο τομέα ευθύνης της ΙV Μεραρχίας. Μόνο ένα Τάγμα της Μεραρχίας έχασε σε λίγες ώρες17Αξκούς και 346 οπλίτες. Η αποχώρηση από την Ιωνία, μετά την κατάρρευση του ελληνικού μετώπου, ολοκληρώθηκε τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου.

7. Η ΙV Μεραρχία, τον Οκτώβριο του 1940 με έδρα το Ναύπλιο, συγκροτείτο από το 8^οΣΠ στο Ναύπλιο, το 9^ο ΣΠ στην Καλαμάτα, το 11^ο ΣΠ στην Τρίπολη, το IV Σύνταγμα Ορεινού Πυροβολικού και τη IV Ομάδα Αναγνωρίσεως στο Ναύπλιο. Τη νύχτα της 7 ΠΡΟΣ 8 Δεκεμβρίου 1940 η ΙV ΜΠ αντικατέστησε την ΙΙΙ ΜΠ και άρχισε να προελαύνει προς το Αργυρόκαστρο. Το πολικό ψύχος, όμως, που επικρατούσε στην περιοχή αποστέρησε τη δυνατότητα για συνέχιση των επιτυχιών. Παρά την οικτρή κατάσταση της δυνάμεως, στις 28 Δεκεμβρίου, το Δεξιό Συγκρότημα ( 2^ο Τάγμα του 11^ου ΣΠ και 3^ο Τάγμα του 8^ου ΣΠ) προωθήθηκε μέχρι το Λεκτούσι, ενώ το Αριστερό Συγκρότημα ( 9^ο ΣΠ) κυρίευσε το χωριό Νίβιτσα, όπου αιχμαλώτισε αύτανδρο το αμυνόμενο ιταλικό τάγμα. Στις αρχές του 1941 αντικαταστάθηκε από την 8^η Μεραρχία και εντάχθηκε στο Β΄ΣΣ ως εφεδρεία. Η Μεραρχία συνέβαλε στην απόκρουση της ιταλικής εαρινής επιθέσεως Οι απώλειές της κατά τις μάχες ανέρχονται σε 267 νεκρούς και 890 τραυματίες. Η Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα έλυσε το γόρδιο δεσμό για τους Ιταλούς καισήμανε τη λήξη του ελληνοϊταλικού πολέμου στα βουνά της Βορείου Ηπείρου και τη διάλυση της Μεραρχίας όπως και του συνόλου του Ελληνικού Στρατού. Στις σημαίες των Συνταγμάτων της Μεραρχίας, για την προφορά στους αγώνες του έθνους και τον βαρύ φόρο αίματος για την απελευθέρωση των εδαφών και την υπεράσπισητων εθνικών συμφερόντων, έχει απονεμηθεί συνολικά τέσσερις φορές ο Πολεμικός Σταυρός Α’ Τάξεως και ο Ταξιάρχης του Αριστείου Ανδρείας.
Η Μεραρχία επανιδρύθηκε μετά την κατοχή, το 1945 με την ονομασία Στρατιωτική Διοίκηση Πελοποννήσου, με έδρα την Τρίπολη και αποστολή την παρακολούθηση, συντονισμό και έλεγχο της εκπαίδευσης των Κέντρων Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων της Πελοποννήσου.
Το 1954 μετονομάστηκε σε ΙV Μεραρχία Πεζικού. Από τότε ελάμβανε διαδοχικά τις ονομασίες ΙV Μεραρχία Πεζικού και 94 Στρατιωτική Διοίκηση, μέχρι το 2005 όπότε με απόφαση του ΚΥΣΕΑ της αποδόθηκε και πάλι η ιστορική της ονομασία. Το 2009μετονομάσθηκε σε IV Μεραρχία Πεζικού «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ» σηματοδοτώντας έτσι τους διαχρονικούς δεσμούς της με τον τόπο και το λαό της Πελοποννήσου, συνεχίζοντας την αποστολή της προς την Πατρίδα.